Het verhaal achter de foto: de Onderlaatse Laak

“De natuur is ziek”. Met deze zin leiden wij onze watercampagne in die pleit voor voldoende en schoon water voor de natuur. Ook in Gelderland staat de natuur onder druk. Verdroging, mest, bestrijdingsmiddelen, chemische lozingen en medicijnresten in het water vormen een grote bedreiging voor de natuur. In onze watercampagne gebruiken wij deze  foto van de Onderlaatse Laak, gelegen in één van de gebieden van Natuurmonumenten in de Achterhoek. Op X roept deze foto vragen op. 

“Welke poel is dit? Gaat het daar wel echt zo slecht met de natuur?” Zomaar een paar vragen die we kregen. De poel op de foto is in het gebied De Onderlaatse Laak. Een artikel over dit gebied van Nature Today was in 2018 nog positief: ‘Natuur in Onderlaatse Laak weer uit het dal’. Herstelwerkzaamheden in het gebied wierpen al snel hun vruchten af. Waarom zou Natuurmonumenten dan toch deze foto gebruiken in de campagne voor water?

Herstelmaatregelen 

De laatste jaren slaat verdroging in het gebied weer toe. Al in 2009 is de verdroging in het gebied grondig aangepakt. Diepe sloten en watergangen zorgden vroeger voor razendsnelle afwatering, maar tijdens deze herinrichting zijn deze ondieper gemaakt. Landbouw verdween of werd extensiever, waardoor het natuurgebied robuuster werd en water beter vasthoudt. De grondwaterstand werd op sommige plekken met wel 30 centimeter verhoogd. Daar profiteerde de natuur van. Echte koekoeksbloem, gevlekte orchis, bijzondere libellen en vlinders lieten zich in 2018 weer zien. Helaas volgden daarna weer vier extreem droge jaren en bleek de verhoogde grondwaterstand niet voldoende om het gebied nat te houden.

Klimaatverandering

Nieuwe ontwikkelingen zetten de natuur verder onder druk. Nederland is door de eeuwen heen kampioen water afvoeren geworden. Maar tegenwoordig moeten we het water juist langer leren vasthouden. Want door klimaatverandering zullen extreem droge jaren steeds vaker voor gaan komen. Het verhogen van de grondwaterstand zal in Gelderland moeizaam worden omdat dat voor woningen en landbouw problemen op kan leveren. Wat nog wel kan, is de waterhuishouding in de hogere gebieden aanpakken. Daarvan profiteert het lager gelegen Onderlaatse Laak. In dit artikel gaan we dieper in op dat hoger gelegen gebied en de waterproblemen daar.

Beter beleid voor gezonde natuur

In alle twaalf provincies hebben onze natuurgebieden last van het gebrek aan voldoende en schoon water. In de Onderlaatse Laak is verdroging het grootste probleem en zijn vermesting en bestrijdingsmiddelen in het water minder aan de orde. Dat speelt wel op veel andere plekken in de Achterhoek. We overleggen met provincies en waterschappen en gemeentes over beter beleid om water schoon en natuur gezond te houden. Voor onze campagnes gebruiken we beelden die in één oogopslag iets duidelijk maken. Dit beeld van de Onderlaatste Laak laat duidelijk verdroging zien. Dat vermesting en pesticidegebruik op deze specifieke plek minder spelen, betekent niet dat het daar helemaal niet voorkomt. Integendeel. Met de campagne willen we de problemen in de natuur die ontstaan door onvoldoende en vervuild water laten zien. Wat dat betreft zijn we blij met deze vragen en aandacht voor het onderwerp en helpt het ons de problemen van de natuur op de agenda te zetten. 

Kaderrichtlijn Water

Nederland moet in 2027 voldoen aan de Europese Kaderrichtlijn Water en zorgen voor voldoende en schoon water voor de natuur. Momenteel scoort Nederland het slechtste van alle Europese landen mede door verdroging en de slechte waterkwaliteit. Uit dit rapport van Witteveen + Bos bleek al dat dit naast grote gevolgen voor de natuur ook kan leiden tot grote economische problemen. Natuurmonumenten wil dat de overheid deze watercrisis voorkomt. De provincies maken nu plannen voor natuurherstel en mogen daarvoor 24 miljard euro verdelen. Natuurmonumenten roept de provincies op om met dat geld tegelijkertijd de stikstof-, water- en klimaatcrisis aan te pakken.