Quarantaine op Tiengemeten

Quarantaine

Een kleine vergelijking met de 19e eeuw: een stukje uit de maritieme geschiedenis. In die tijd gingen schepen voor anker bij Tiengemeten: het laatste stukje land voordat ze de grote haven in Rotterdam bereikten. Een logische plek: een eiland middenin het Haringvliet, redelijk afgezonderd van de drukke bewoonde wereld. De chirurgijn kwam aan boord, overgoten met een mengsel van azijn tegen besmetting, om vast te stellen of er zieken aan boord waren. Bij ziekte bleef het schip veertig dagen voor anker liggen en werden de zieken verpleegd in het quarantainehospitaal op het eiland. Kun je je voorstellen dat je acht maanden ver van huis bent geweest en dat je dan zó vlak bij huis, bij je geliefden, nog veertig dagen geduld moet bewaren…? Dat waren pas tijden!

Quaranta

Nog een leuk weetje: het woord quarantaine is afgeleid van het Italiaanse ‘quaranta’ dat veertig betekent. Het stamt uit de 14e eeuw, toen er een pestepidemie uitbrak. In een Italiaans dorp bedachten ze een manier om zichzelf tegen de pest te beschermen. Reizigers die de stad in wilden, moesten eerst veertig dagen in afzondering buiten de stad verblijven. Die veertig dagen zijn waarschijnlijk afgestemd op de kerkelijke vastenperiode.

Karantijn

Toen Natuurmonumenten het beheer van Tiengemeten in handen kreeg, was het al snel duidelijk dat deze waardevolle verhalen bij het eiland horen en bewaard moeten blijven. Van het quarantainehospitaal, dat later in de oorlog werd ingezet als munitiedepot, is niets meer blijven staan. In 1880 is het al gesloopt en er werden voor de opzichter van het marinedepot en de bewakers een blok van drie woningen gebouwd, dat later de Karantijn werd genoemd, een eigentijdse verwijzing naar vroeger. Van dat gebouw is het casco blijven staan. Een landschapskunstenaar heeft het omgetoverd tot folly: een decoratief element in het landschap van Tiengemeten. Hierbij is gebruik gemaakt van historische kaarten uit het Nationaal Archief. Het is geen pand meer waar je kunt verblijven, maar waar wel duidelijk de herinnering aan de geschiedenis van deze plek behouden is gebleven. Het geïsoleerd gelegen quarantainegebied op Tiengemeten houdt zo de geschiedenis levend.

Stel je voor…

Straks, als we er weer veilig op uit kunnen trekken, dan kun je er naar toe wandelen en je indenken hoe het vroeger hier geweest moet zijn. Juist dan, zo vlak na de ‘quarantaine van de 21e eeuw’, kun je je hier een voorstelling bij maken. Duidelijk afgezonderd van de bewoonde wereld. Kabbelend water om je heen en de wind door je haren. De stilte… Je waant je hier in vroegere tijden. Toen ze hier ècht veertig dagen in afzondering zaten. Na acht maanden ver van huis, zó dichtbij hun geliefden.

Open Monumentendag

Tijdens Open Monumentendag kun je op zondag 13 september mee met de Cultureel Erfgoed Wandeling: een wandeling van zo’n 8,5 km onder andere met een bezoek aan de Karantijn. Onderweg hoor je de verhalen van toen.