Natuurherstel in Natura 2000-gebied het Geuldal
Het Geuldal is een van de grootste Natura 2000-gebieden van Nederland. Door de hoogteverschillen, de zuidelijke ligging en de bijzondere bodem leven er soorten die je nergens anders in Nederland vindt. Vanaf november 2023 voert Natuurmonumenten werkzaamheden uit om dit unieke gebied verder te versterken. We vertellen je graag meer over het belang en de voortgang van de werkzaamheden.
- Kasteel Genhoes
Oud Valkenburg 19, 6305 AA Schin op Geul (LB) - Alle projecten
Een gezond systeem
De werkzaamheden in het Geuldal maken deel uit van het Programma Natuur en de subsidieregeling Natura 2000-gebieden. Daarmee willen provincie en Rijk kwetsbare natuurgebieden herstellen en versterken, samen met natuurorganisaties zoals Natuurmonumenten. Dat is nodig, want steeds meer soorten planten en dieren verdwijnen.
Dat komt onder meer doordat er te veel stikstof in de bodem zit. De bodem is daardoor extra verrijkt met voedingsstoffen. Dat klinkt positief, maar is het niet. Want veel planten die hier van oudsher voorkomen, houden juist van een voedselarme bodem. Zij verdwijnen als er te veel voedingsstoffen zijn, waardoor de variatie in planten en dieren kleiner wordt.
Een verdwenen soort is vaak een teken dat er iets helemaal mis is. In de natuur hangt alles met elkaar samen. Planten, dieren én mensen zijn onderdeel van hetzelfde ecosysteem. Gaat het slecht met de natuur, dan staat onze eigen leefomgeving onder druk: schone lucht, schoon water, een gezonde vruchtbare bodem en een mooi landschap.
Daarom werken we in het Geuldal aan:
- Herstel van kalkgraslanden en glanshaverhooilanden
- Een toekomstbestendig watersysteem
- Meer kansen voor kalkrotsbegroeiing
- Hakhoutbeheer
- Open bosranden
Afschrapen van de toplaag op kansrijke locaties
Herstel van kalkgraslanden en glanshaverhooilanden
Kalkgraslanden en glanshaverhooilanden zijn twee vormen van grasland die je in Nederland maar weinig tegenkomt. De kalkgraslanden vind je van oudsher op droge, schrale hellingen met kalk dicht onder het oppervlak. De glanshaverhooilanden liggen juist op de natte delen onderaan de helling. Maar voor beide geldt dat de gebieden zo voedselrijk zijn geworden, dat de typische soorten er niet of nauwelijks meer groeien.
 "Hersteld kalkgrasland")
Herstel kalkgrasland
Tegenstrijdige belangen?
Soms kunnen we niet voorkomen dat werkzaamheden andere doelen in de weg zitten. Dat zien we bijvoorbeeld bij het herstel van de kalkgraslanden en glanshaverhooilanden en de waterhuishouding. Door het afgraven van plekken op de helling verdwijnt tijdelijk de begroeiing die het water juist vasthoudt. Dat willen we liever niet, maar zonder afgraven is herstel niet mogelijk.
De Däölkesberg
Meer kansen voor kalkrotsbegroeiing
In Zuid-Limburg vind je op verschillende plekken kalkrotsen. De zachtgele steenpartijen zijn een zeldzaamheid in Nederland, met bijzondere kwaliteiten die we beschermen met gericht beheer en onderhoud. Dat doen we bijvoorbeeld op de Däölkesberg, een adembenemend mooie plek met soorten die je bijna nergens anders vindt. Zoals geel zonneroosje, kleine steentijm en tengere veldmuur. De komende tijd maken we op een aantal plekken de rotsen vrij om die karakteristieke soorten te helpen.
 "Hakhoutbeheer")
Hakhoutbeheer
Hakhoutbeheer
In het Oombos bij Valkenburg aan de Geul vindt al tientallen jaren periodiek en perceelsgewijs hakhoutbeheer plaats. Iedere 6 tot 8 jaar worden bomen en struiken afgezaagd, zodat er meer licht op de bodem valt. In combinatie met de kalkhoudende bodem groeien er veel verschillende plantensoorten. Insecten gebruiken het dode hout dat achterblijft om in te schuilen of leggen er hun eitjes in. Zo zorgt het hakhoutbeheer voor het behoud van soorten die traditioneel in dit bos voorkomen.
Open bosranden
Een deel van de bossen in het Geuldal heeft nu nog een harde overgang tussen bos en velden. De hoge begroeiing in het bos gaat direct over in de lage begroeiing van de open velden daarnaast.Daardoor is er minder diversiteit aan planten en dieren. Door de bosrand terug te zetten, maken we open gedeeltes in de bosrand.
Klaar voor de toekomst
De werkzaamheden in het Geuldal vinden plaats in het kader van de Wet stikstofreductie en natuurverbetering (Wsn). In deze wet is vastgelegd dat we de natuur verbeteren en de stikstofneerslag omlaag brengen. Met de werkzaamheden verarmen we de grond en herstellen we verbindingen tussen verschillende gebieden. Hierdoor keren soorten terug en wordt de natuur weerbaarder en robuuster. Zo spelen we ook in op de extremen die het gevolg zijn van klimaatverandering.
Alle werkzaamheden zijn op basis van vooronderzoek en in overleg met experts bepaald. We grijpen dus heel gericht in om het Geuldal toekomstbestendiger te maken.
Lees meer over stikstof en natuur
Contact
Wil je meer weten over het Geuldal?
Bezoek dan onze gebiedspagina met o.a. nieuwsberichten en activiteitenagenda. Of meld je aan voor de digitale nieuwsbrief.
Heb je nog vragen?
Neem dan contact op met de Beheereenheid Zuid-Limburg via [email protected].
