Natuurherstel Fochteloërveen

Fochteloërveen toekomstbestendig

Het Fochteloërveen is een bijzonder natuurgebied waar zeldzame dieren en planten leven. Het is een prachtig weids hoogveengebied met een rijke cultuurgeschiedenis. Hoogveen is kwetsbare natuur. Stikstof, klimaatverandering en verdroging zetten dit natuurgebied onder druk. Er is nu actie nodig om te voorkomen kwetsbare soorten zoals kraanvogels, lavendelheide en veenhooibeestjes verdwijnen. Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer, de landelijke overheid, de provincies Fryslân en Drenthe, de gemeenten en de waterschappen zetten hier samen de schouders onder.

Unieke natuur

Het Fochteloërveen is een oeroud en uitgestrekt hoogveenlandschap met aan de randen bossen, heideterreinen en akkers. De kern bestaat voornamelijk uit hoogveenmoerassen en is afhankelijk van regenwater. Talloze dieren en planten gedijen alleen in dit kletsnatte en voedselarme natuurgebied. Kraanvogels maken er hun nesten en zeldzame vlinder-, libellen-, reptielen- en plantensoorten zijn er op hun plek. De veenmossen vormen de basis van de dikke veenlaag in het gebied. Op hoger gelegen delen groeit het wollegras en een variatie aan heidesoorten. Vanwege de zeldzame natuurwaarden is het Fochteloërveen onderdeel van het Europese netwerk van Natura 2000-gebieden. Deze status schept de verplichting om kwetsbare veennatuur te behouden en waar mogelijk te herstellen.

Complexe bedreigingen

Verschillende bedreigingen hangen als donkere wolken boven het Fochteloërveen. Klimaatverandering zorgt voor extreme omstandigheden en langdurige droogte. Eenmaal opgevangen regenwater lekt weg naar de lager gelegen omgeving, terwijl voor hoogveennatuur iedere druppel telt. Een teveel aan stikstof zorgt dat sommige plantensoorten, bijvoorbeeld grassen zoals pijpenstrootje en bomen zoals berken veel harder groeien dan normaal. Ze verdringen daarmee de bijzondere plantensoorten. Al deze factoren samen, versterkt door toenemende verstoring, leiden tot een sterke afname van de biodiversiteit in het hoogveengebied.

Maatregelen voor een toekomstbestendig Fochteloërveen

Er zijn op korte termijn maatregelen nodig om de natuur te herstellen en te behouden voor de toekomst. Essentieel hierin is het verbeteren van de waterhuishouding en het herstellen van kades, die voorkomen dat kostbaar regenwater weglekt. De komende jaren zal er gefaseerd gewerkt worden aan het kadeherstel. In het voorjaar van 2024 is de eerste fase van de werkzaamheden afgerond, waarbij ruim 20 kilometer kades zijn hersteld. 

Lees hier meer over het kadeherstel >>

Onze projectenkaart geeft een overzicht van meer projecten die nu of binnenkort in het kader van Fochteloërveen Toekomstbestendig uitgevoerd worden.

Emissiearm werken

Begin december 2024 zijn de werkzaamheden voor de tweede fase van het kadeherstel gestart. Daarvoor is een bijzondere samenwerking ontstaan. Natuurmonumenten heeft met de aannemerscombinatie 'Groene Kade’ een nieuwe innovatieve manier van zandtransport bedacht om uitstoot van stikstof en CO2 tot een minimum te beperken.

Lees hier meer over hoe wij emissiearm werken aan kadeherstel >>

Onderzoek naar hoogveenherstel

In januari 2024 zijn we samen met onderzoekers van de Radboud Universiteit en de Universiteit Utrecht begonnen met een groot meerjarig onderzoek naar het sneller herstellen van  hoogveengebieden. Om te voorkomen dat het hoogveen en de soorten die er leven verdwijnen, gaan we de komende jaren experimenteren met verschillende herstelmaatregelen.

Lees hier meer over dit onderzoek >>

Genieten zonder te verstoren

Een recreatieve zonering van het gebied moet er voor zorgen dat mensen van het Fochteloërveen kunnen genieten zonder dat ze de kwetsbare dieren en planten verstoren. Door een betere zonering van het gebied kunnen er nieuwe wandel- en fietsroutes gerealiseerd worden. Bestaande routes kunnen beter op elkaar aangesloten worden waardoor de verbinding met de omgeving wordt verbeterd. Het Fochteloërveen wordt daarmee een aantrekkelijk gebied voor bezoekers die zowel van de natuur als de rijke cultuurhistorie komen genieten. Het aanpakken van de doorgaande weg die het gebied doorsnijdt was daarbij een belangrijke wens. Dit zorgt voor minder verkeerslachtoffers onder reptielen en vogels en geeft het Fochteloërveen bovendien een van de spectaculairste natuurbelevingsboulevards van het land. In 2023 is de weg daarom tijdelijk afgesloten voor gemotoriseerd verkeer. Gedurende twee jaar kijken de gemeente en Natuurmonumenten naar de effecten van de afsluiting.

Lees hier meer over de wegafsluiting >>

Meer weten?

Wil je meer weten over het natuurherstelproject "Fochteloërveen Toekomstbestendig" of heb je vragen? Neem dan contact op met Natuurmonumenten Friesland via het telefoonnummer 06-10642267 of via [email protected].

Voor persvragen is de persvoorlichter Noord-Nederland bereikbaar via het telefoonnummer 06-10188151.

Lees meer over het natuurherstelproject Fochteloërveen Toekomstbestendig of bekijk de antwoorden op de veelgestelde vragen.

Op de hoogte blijven?

Wil je op de hoogte blijven van de ontwikkelingen in het Fochteloërveen, meld je dan aan voor de digitale nieuwsbrief de Veenflits.

Nieuws over het natuurherstelproject Fochteloërveen Toekomstbestendig