Dommeldal kampt met wateroverlast én watertekort
De afgelopen 12 maanden waren de natste ooit. De Kempen, waar het zuidelijk deel van het Dommeldal doorheen stroomt, was in mei van dit jaar het natste stukje Nederland. Na een aantal erg droge jaren is neerslag meer dan welkom.
Op het eerste oog is het natuurgebied kletsnat. Natte modderige paden, ondergelopen weilanden en een hoge waterstand in de Dommel. Naast alle nattigheid is er tegelijkertijd sprake van verdroging in het Dommeldal. Boswachter Koen Jellema legt uit hoe dat kan.
Hoe kan het dat in deze natte periode er nog steeds sprake is van verdroging?
In het Dommeldal zijn twee zaken niet op orde. Op de eerste plaats ligt de Dommel te diep in het landschap. Door de hoge stroomsnelheid van het water slijt de beekbodem zich steeds dieper in het landschap. Met als gevolg dat de Dommel steeds meer grondwater afvoert waardoor de grondwaterstand in het beekdal steeds lager komt te liggen.
Het tweede probleem is dat er in het verleden in de buurt van de Dommel veel sloten zijn gegraven. Die sloten voeren kwelwater af voordat het aan het oppervlakte kan komen. Kwelwater is kwalitatief goed grondwater dat uit de bodem omhoog komt. Veel bijzondere en zeldzame soorten zijn afhankelijk van dit kwalitatief goede water. De sloten nabij de Dommel zijn ooit gegraven zodat grond direct langs het riviertje ook voor landbouw geschikt werd. Door deze ingreep is de zogenaamde kwelstroom van de hoge delen naar de beek dus onderbroken. De meeste gronden aan de beek hebben geen landbouwfunctie meer maar de sloten voeren nog altijd kostbaar grondwater af en verdroogt de natuur langs de beek.
Overstroomd hooiland aan de Dommel
Nu is er (te) veel water, waarom is dat een probleem?
Het probleem zit hem eigenlijk in de extremen. We hebben eerst een paar gortdroge jaren gehad, en nu opeens een kletsnat jaar. Planten en dieren hebben tijd nodig om zich aan te passen aan hun omgeving. Ze zoeken in de loop van de tijd vanzelf een geschikte plek op waar ze kunnen leven. Maar als die plekken eerst te droog zijn en dan veel te nat, dan worden die plekken erg schaars. Soorten kunnen dan uit een gebied verdwijnen.
Teer guichelheil
Hoe staat het met de waterkwaliteit van Dommel?
De waterkwaliteit is nog steeds onvoldoende. De lozingen met vervuilende zware metalen zijn gelukkig verleden tijd. Helaas zitten er nog wel te veel meststoffen en zouten in het water. Dat komt door lozingen vanuit de industrie en water dat afstroomt uit landbouwgebieden. Door deze vervuiling groeien er weinig waterplanten in de Dommel. Waterplanten zijn belangrijke kraamkamers voor vissen en ander waterleven. Maar ze remmen ook het water en helpen hierdoor te voorkomen dat de Dommel de omgeving verdroogt. De grote hoeveelheid meststoffen vormt ook een probleem als de Dommel overstroomt, zoals dit jaar vaak gebeurt is. Natuur langs de beek wordt dan letterlijk overspoeld met voedselrijk water, en als het water daalt dan blijft een sliblaag met meststoffen achter. Zeldzame beekdalsoorten als teer guichelheil kunnen daar niet tegen. Dit probleem is veel minder groot als de kwelstroom op orde is. Het opborrelende schone kwelwater zorgt dan namelijk dat het vieze water niet in de grond kan zakken. Zo zie je dat de hoeveelheid water en de vervuiling van water met elkaar samenhangen.
Deel jij net als Koen de zorgen om voldoende en schoonwater in Nederland. Roep het kabinet op om in actie te komen en onderteken hier de petitie.
