Herstel Moergestels Broek voor bescherming van weidevogels
In het Moergestels Broek, een natuurgebied ten zuidoosten van Moergestel, starten Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer in samenwerking met de gemeente Oisterwijk in oktober met de uitvoering van een project dat het leefgebied van weidevogels gaat verbeteren. De weilanden worden weer natter en de openheid in het gebied neemt toe. Hiermee wordt het grootste weidevogelgebied in Noord- Brabant verbeterd.
Van toendra naar boerenland
Grutto, kievit, tureluur en wulp zijn van oorsprong toendravogels, die in Nederland in de open en natte weidegebieden een geschikt leefgebied vonden. Het broedsucces van deze op de grond broedende vogels is gebaat bij openheid, waar ze vossen en roofvogels al van verre zien aankomen. Hoe opener een gebied is, des te groter de dichtheid aan nesten en hoe meer kuikens het overleven. Opgaande begroeiing van bomen, struiken en rietkragen verminderen de geschiktheid van het leefgebied. Het baltsgedrag van de weidevogels is aangepast aan die openheid. Hoog in de lucht voltrekken zich in de paartijd spectaculaire baltsvluchten die op grote afstand zichtbaar moeten zijn voor soortgenoten.
Voedselrijkdom
In drassige graslanden houdt de hoge grondwaterstand de regenwormen binnen het bereik van de vogelsnavels. Voordat de kuikens een wormpje meepikken, voeden zij zich eerst enkele weken met insecten. Daarvoor zijn bloemrijke graslanden, die veel nectar bieden heel belangrijk. Groeiden er vroeger nog ruim 25 soorten gras en bloemen in een wei, tegenwoordig is dat er vaak nog maar één.
Intensivering landbouw slecht voor weidevogels
In de jaren vijftig intensiveerde de landbouw en kwam het leefgebied van de weidevogels onder druk te staan. Vooral de versnelde afvoer van water via steeds bredere en diepere sloten eiste zijn tol. Pieren kropen dieper de grond in en kwamen buiten het bereik van de weidevogels. Boeren gingen vaker maaien en op andere tijdstippen. De graslanden verloren door overbemesting en andere zaadmengsels een groot deel van hun soortenrijkdom. Dit alles verminderde de kwaliteit van het leefgebied van de weidevogel.
Samenwerking met boeren
Natuurmonumenten werkt nu in het Moergestels Broek al jaren samen met boeren aan het beschermen van de weidevogels. Er worden afspraken gemaakt over wanneer en hoe vaak te maaien. Pas op het moment dat de kuikens ‘vliegensvlug’ zijn mag er gemaaid worden. Door van binnen naar buiten te werken krijgen de kuikens de kans om naar andere percelen uit te wijken. Er wordt gestreefd naar een kruidenrijker grasland waar voldoende voedsel te vinden is voor de kuikens. Met enkel een aangepast beheer zijn de weidevogels niet te redden. Herstel van de openheid en de grondwaterstand en een groter voedselaanbod zijn nodig om het weidevogelgebied ook voor de toekomst te behouden. Daar gaat nu aan gewerkt worden.
Kuikenbruggetjes en andere maatregelen
Het Moergestels Broek ligt aan twee zijden van de A58. De meeste maatregelen worden uitgevoerd in het broedgebied van de weidevogels ten zuiden van de snelweg. Sloten worden gedempt of krijgen geleidelijk oplopende oevers, waardoor brede en ondiepe plasdrassige plekken ontstaan. Met nieuwe sluisjes in sloten kan het waterpeil straks beter worden gereguleerd. Speciaal voor de kuikens worden bruggetjes aangelegd, zodat ze de wat diepere slootdelen kunnen oversteken.
Herstel van de openheid
Om roofdieren op afstand te houden, wordt er in het gebied meer openheid gecreëerd. In de lange gesloten eikenlanen worden daarom eiken gekapt om openingen te maken. Hiervoor plant Natuurmonumenten ten noorden van de snelweg nieuwe eiken aan. Dit deel van het Moergestels Broek is geen weidevogelgebied en mag daarom meer begroeid zijn. Er worden hier singels aangelegd met bomen en struiken, die voedsel-, en schuilplekken aan allerlei zandvogels, insecten en kleine zoogdieren gaan bieden.
De werkzaamheden worden voor eind februari 2020 afgerond. Het project is mogelijk door een financiële bijdrage van de Provincie Noord-Brabant .
