Veelgestelde vragen rondom het verwijderen van Amerikaanse eik in de Haspel

Klik hier voor de locatie in Google Maps. Het bosvak ligt in het bos de Haspel, tussen hondenlosloopgebied het Strokelbos en de Haspelberg, onderdeel van de Gemeentebossen Ermelo.

Het werk start op maandag 14 oktober en kan, afhankelijk van de weersomstandigheden, tot in december duren.

De parkeerplaats, wandelpaden en het fietspad blijven tijdens de werkzaamheden toegankelijk. Wel wordt de blauwe MTB-route tijdelijk omgeleid. 

De meeste bomen worden gezaagd. De stobbe wordt tot in de grond kapot geknipt. Zo voorkomen we dat de boom opnieuw groeit. Het gezaagde hout blijft deels in het bos. Een ander deel wordt versnipperd en afgevoerd. 

Bomen met dikke stammen blijven staan en worden geringd. Met ringen wordt een randje uit de bast van de boom gezaagd. Dit stopt de sapstroom van de wortels naar de top van de boom. Op deze manier gaat de boom dood, maar blijft hij nog wel lange tijd staan.

We werken met machines op rupsbanden, deze zorgen voor de minste druk op de bosbodem. Als het nodig is, bijvoorbeeld bij nat weer, gebruiken we rijplaten. Na het werk worden eventuele sporen van de machines op de paden weer rechtgetrokken.  

In het bos zorgt de oppervlakkige verstoring van de bodem, zoals het knippen en omhoog trekken van de stobben, voor een open zaaibed voor de nieuwe bomen. 

De Amerikaanse eik komt van oorsprong uit Noord-Amerika en werd in Nederland geplant voor de houtbouw. De boom heeft hier maar weinig natuurlijke vijanden. Daarom kan hij snel groeien en zichzelf makkelijk uitzaaien. Hiermee verdringt hij de bomen die van oorsprong op de Veluwe groeien. Ook is het natuurlijke systeem van de Veluwse bossen, waaronder het schimmelnetwerk in de bodem, niet aangepast op deze boom; het blad wordt slecht verteerd, blijft liggen en zorgt ervoor dat de bosgrond extra verzuurt. In het bosvak van de Haspel is dit duidelijk te zien; onder de bomen groeit, op een enkele paddenstoel na, bijna niets. 

Bijna alle Amerikaanse eiken worden verwijderd. Tussen de bomen staan enkele andere boomsoorten, zoals de berk. Deze laten we zo veel mogelijk staan. 

Het bosvak is 2,5 hectare groot. Hierin worden groepsgewijs de Amerikaanse eiken gekapt. De oppervlakte van deze groepen is maximaal 0,5 hectare. Daartussen blijven bomen staan. Deze bomen zullen in de toekomst ook plaats maken voor een ander soort bos. We begrijpen dat de werkzaamheden op de plek zelf ingrijpend zijn. Toch kiezen we om de bomen op deze manier te verwijderen. Tegen het geheel van de Leuvenumse Bossen van bijna 2.300 hectare groot, is het een beperkte oppervlakte.

In de Leuvenumse Bossen staan op meer plekken Amerikaanse eiken. Ook deze bomen worden op dezelfde manier verwijderd. Een enkele, karakteristieke boom wordt als landschapselement behouden. 

Voor nieuwe groei is er ruimte en licht in het bos nodig. Daarom voeren we een deel van het hout, zo’n 200 kuub, af. Met het oog op duurzaamheid krijgt het af te voeren hout een zo hoogwaardig mogelijke bestemming. Uit takken en dunne stammen kunnen geen planken gezaagd worden. Daarom wordt dit hout versnipperd en gebruikt als biomassa.

Anders dan een levende Amerikaanse eik, levert de boom als dood hout wel een belangrijke bijdrage aan het natuurlijke bossysteem. Het liggende hout verteert langzaam en geeft voedingsstoffen terug aan de bosbodem. Ook de geringde bomen worden als staand, dood hout een broeiplek van schimmels en insecten. Dit trekt vogels, zoals de bonte specht. Na verloop van tijd vinden vleermuizen of een eekhoorn hier een thuis. 

Voordat het werk van start gaat, controleren we het bosperceel op de aanwezigheid van een beschermde natuurwaarde, bijvoorbeeld een bepaalde plant, boomholte, nest van een vogel of dassenburcht. Op deze plek is niets van bijzondere natuurwaarde gevonden. Dit geeft ook wel aan dat het bos hier als leefgebied voor dieren niet goed functioneert. 

Ja, de wilde zwijnen eten graag de eikels die op de grond vallen. Zij zijn niet afhankelijk van de Amerikaanse eik en vinden hun voedsel door het hele bos. 

De Amerikaanse eik heeft een extra verzurend effect op de Nederlandse bosbodem. Dat komt, doordat het bodemleven niet is aangepast op deze boom. Hij is immers nog niet zo lang onderdeel van de bossen in Nederland. Na het verwijderen van de Amerikaanse eik onderzoeken we of we de bodem, naast de voedingsstoffen van het hout wat achterblijft, kunnen ondersteunen door het toevoegen van mineralen. 

De nieuwe bomen ontstaan vanzelf vanuit de naastgelegen bosvakken met gemengde loofbomen en grove dennen. Dit vullen we aan met een aantal bomen en struiken die we zelf planten. 

Edelherten en reeën zijn dol op vers blad. Om de nieuwe bomen een kans te geven om te groeien, plaatsen we hekken van onbehandeld hout uit de Leuvenumse Bossen. Dit hout zal snel vergrijzen en op de achtergrond verdwijnen als het bos groeit. Na zo’n tien tot vijftien jaar zijn de bomen groot en sterk genoeg en kan het hek weer weg. 

Wij kunnen de bestrijding van de Amerikaanse eik op deze plek betalen, dankzij financiële steun van Provincie Gelderland. De opbrengst van de houtsnippers wordt hierin verrekend. Dit geld is beschikbaar gesteld vanuit het Programma Natuur Gelderland voor het verbeteren van de natuurcondities van de Veluwe, het grootste, stikstofgevoelige Natura 2000-(leef)gebied in Nederland. 

Bel (0577) 407 789 of mail naar [email protected].