Richel en Griend, de kraamkamers van de grijze zeehond

Op naar Richel en Griend

In de vierdelige blogserie delen onderzoekers van Wageningen University & Research Geert Aarts, Sophie Brasseur, Jessica Schop en gastonderzoeker Clea van de Ven van Natuurmonumenten hun ervaringen tijdens hun laatste expeditie van december 2024. In de eerste blogpost beschrijft onderzoeker Geert Aarts de voorbereidingen die getroffen worden om naar Richel en Griend af te reizen. Het is de veertiende keer dat Geert en drie collega’s onderzoek doen op Griend maar toch blijft het bijzonder om ernaartoe te gaan. Ze vertrekken vanuit Texel, de eerste bestemming is Harlingen waarvandaan ze door de Asterias, het schip van de Waddenunit van het ministerie van LNV naar Griend en Richel gebracht worden.

Van Griend naar de Richel: zeehondenregistratie, mosselbanken en kolonievorming na de storm

De reis begint met een stop op Griend, waar sommige experts - ook slechts voor één dag - zich bezighouden met het registreren van zeehonden en andere aanwezige vakcollega’s een mosselbank bemonsteren en vogels inspecteren. De rest van het team vaart door naar de Richel, waar het team honderden zeehonden, van pasgeboren pups tot volwassen mannetjes, observeert. Dit jaar was er een zware storm die veel zeehonden van de zandplaten sloeg, wat nieuwe kolonievorming bevorderde.

Onderzoek op Richel: drones meten het gewicht van zeehonden

Het onderzoek op Richel richt zich onder andere op het meten van het gewicht van zeehonden zonder ze te verstoren, wat gebeurt door het gebruik van drones. Deze drones maken 3D-afbeeldingen van de zeehonden, waarmee het team het volume en daarmee het gewicht van de dieren kan schatten. Zo wordt onder andere onderzocht hoe zwaardere moeders grotere pups kunnen produceren.

Clea van de Ven monitort zeehonden op Griend

In de tweede blogpost beschrijft Clea van de Ven van Natuurmonumenten haar ervaring tijdens het veldwerk op het eiland Griend in de Waddenzee, waar ze samen met onderzoekers van Wageningen Marine Research de grijze zeehondenmoeders en hun pups monitorde. Griend is een belangrijke rustplaats voor diverse dieren en een kraamkamer voor zeehonden, vooral tijdens de geboorteperiode in de wintermaanden. Clea krijgt de kans om mee te helpen met het onderzoek, waarbij ze de zeehonden fotograferen en informatie verzamelen over hun geslacht, locatie en gezondheid.

Zeehondenregistratie en gedragsonderzoek op Griend

De reis naar Griend verloopt in etappes: eerst met de boot naar een kleinere boot en vervolgens lopend in een waadpak. Eenmaal op het eiland, wordt Clea verwelkomd door een indrukwekkend aantal zeehonden die het eiland bevolken. Het veldwerk omvat het registreren van de zeehonden en het documenteren van hun gedrag, zoals parende mannetjes die met elkaar vechten. De zeehondenpups moeten leren zich te oriënteren en later zelfstandig naar de Noordzee trekken om voedsel te vinden.

Fotografie voor zeehondenonderzoek op Griend

Clea en de andere onderzoekers gebruiken fotografie om gegevens te verzamelen, zonder de dieren te verstoren. Het leven van deze zeehonden begint op Griend, maar hun avontuur gaat verder op zee, waar ze hun weg naar de Noordzee moeten vinden.

Jessica Schop over zeehonden van dichtbij

In de derde blogpost beschrijft Jessica Schop van Wageningen Marine Research haar ervaringen tijdens het tweede veldwerkdag op Griend, waar ze de grijze zeehonden en hun pups verder bestudeerde. Griend is een rustplaats voor de zeehonden, en Jessica geniet van de bijzondere ervaring om vanop het eiland de zeehonden dichtbij te horen en te zien, zelfs tot aan het huisje waar het team verblijft.

Zeehondenpups: van vette melk naar zelfstandigheid

Ze vertelt over de levensfase van de zeehondenpups: na de eerste weken van het zogen met vette melk van de moeder, worden de pups zelfstandig en beginnen ze hun babyvacht te verliezen, wat zichtbaar is in de vorm van een wit hoedje op hun hoofd. Het team bezoekt vervolgens het oostpunt van Griend, waar steeds meer zeehonden zich vestigen, vooral sinds het herstel van het eiland na werkzaamheden in 2016.

Zeehonden identificeren: namen en vlekkenpatronen voor efficiëntie

Een belangrijk onderdeel van het werk is het fotograferen van de zeehonden om hen te kunnen identificeren aan de hand van hun unieke vlekkenpatroon. Omdat dit niet altijd makkelijk is, worden de zeehonden namen gegeven om het proces leuker en efficiënter te maken.

Luchtmonitoring na storm: impact beoordelen

Daarnaast wordt er luchtmonitoring uitgevoerd na een recente storm. Via een vlucht over de Waddenzee kunnen de onderzoekers nagaan of pups door de storm zijn weggespoeld. De monitoring helpt om de impact van de storm op de zeehondenpopulatie beter in te schatten.

Laatste werkdag op Griend: voorbereiding terugreis en zeehonden-identificatie

In de laatste blogpost beschrijft Sophie Brasseur van Wageningen Marine Research haar laatste werkdag op Griend, waar het team zich voorbereidt op de terugreis. De dag begint met het verplaatsen van hun spullen naar het strand, aangezien het de volgende dag gaat regenen. Ze gebruiken drones om zeehonden beter te kunnen fotograferen voor identificatie, maar het blijft een uitdaging om de overgang van portretfoto's naar dronebeelden te realiseren.

Sophie registreert 136 zeehonden, maar mist enkele dieren

Tijdens hun laatste ronde op het eiland komen ze veel jonge zeehondenpups tegen, vooral 'weaners' (gespeende pups), die nu zelfstandig worden na het verlaten van hun moeder. Sophie probeert zoveel mogelijk dieren te registreren, wat resulteert in 136 foto’s van zeehonden. Ondanks de intensieve werkdag missen ze enkele dieren, vooral aan de noordkant van het eiland, maar de vliegtuigvlucht van gisteren heeft hen geholpen om de gemiste dieren te tellen.

Afscheid van Griend: hoop op ‘Neckless’ en een bijzondere ervaring

Er is hoop om oude bekenden zoals zeehond ‘Neckless’ terug te vinden, maar helaas wordt ze niet gezien. Na het afronden van hun werk en een laatste wandeling naar het strand, worden ze opgehaald door het schip Asterias. Bij terugkomst in Harlingen wordt hun werk afgerond en wordt de week besproken. Het team voelt zich vreemd om Griend te verlaten, maar is dankbaar voor de bijzondere ervaring.

 

Tekst en beeldmateriaal: Wageningen Marine Research - Klik hier voor de zeehondenblog