Meer onderzoek nodig voor herstel ondergedoken zeegras
Herstel van groot zeegras is van belang. Het is een sleutelsoort in de Waddenzee, met een grote invloed op zijn omgeving en andere soorten. In zeegrasvelden zijn er minder hoge golven en is er minder sterke stroming. Hierdoor is het water minder troebel en kan meer licht de wadbodem bereiken. Zeegras bevordert daarmee niet alleen zichzelf, maar is ook van belang voor biodiversiteit: veel diersoorten maken er gebruik van als kraamkamer, foerageergebied of schuilplaats.
Onderzoek ondergedoken zeegras
Nadat met succes wordt gewerkt aan herstel van zeegras op droogvallend wad (bij Griend), streven onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen ook naar herstel van ondergedoken zeegras. Maar voordat dit kan gebeuren, moet er meer kennis worden opgedaan. In het project Waddenmozaïek, waarvan Natuurmonumenten projectleider is, onderzoekt Rijksuniversiteit Groningen samen met het NIOZ hoe het zeegras in de ondergedoken Waddenzee kan worden hersteld. Pas als bekend is welke factoren de overlevingskans van de zeegrasplanten bepalen, is het zinvol te werken aan grootschalig herstel.
Wierziekte
In het verleden waren er grote velden met ondergedoken groot zeegras (Zostera marina) in de Nederlandse Waddenzee, maar in de jaren 1930 was er een wierziekte epidemie. Toen kort daarna de Afsluitdijk werd aangelegd, vertroebelde het water en veranderden de omstandigheden in de Waddenzee. Samen heeft dit tot het volledige verdwijnen van de ondergedoken zeegraspopulatie in de Nederlandse Waddenzee geleid. Voor het onderzoek en herstelproeven worden nu zeegrasplanten uit de Denemarken gehaald (Limfjorden).
Experimenten met ondergedoken zeegras
Eerder zijn scheuten van ondergedoken groot zeegras succesvol geplant in de Grevelingen en de Oostzee. In 2021 zijn er ook zeegrasscheuten geplant in de Waddenzee. Na een succesvolle eerste periode, bleek het zeegras toch af te sterven. Waarom probeert men door aanvullend onderzoek beter te begrijpen. Met experimenten hoopt onderzoeker Katrin Rehlmeyer meer inzicht te krijgen in de optimale omstandigheden voor herintroductie van ondergedoken groot zeegras, zoals variaties in zoutgehalte en hoeveelheid licht. Rehlmeyer doet daarvoor allerlei experimenten: ‘In de kas en de klimaatkamers van de Rijksuniversiteit Groningen onderzoeken we met enkele experimenten hoe we de overlevingskans na het transplanteren van het zeegras kunnen verhogen en hoe zeegras op omstandigheden in de Waddenzee reageert.’
Energiebooster met licht
In een experiment onderzoekt Rehlmeyer of de planten gestimuleerd kunnen worden om meer bladgroen aan te maken: ‘Door zeer goede lichtomstandigheden te bieden, kunnen de planten meer reserves in de wortelstokken opslaan. Door deze extra energie kan de plant na de transplantatie mogelijk beter overleven, zodat het zeegras in zijn nieuwe omgeving makkelijker in leven kan blijven.’ Om te testen of dit werkt, worden planten na deze behandeling in de Waddenzee geplant. De overleving van de planten wordt vervolgens tijdens laag water gevolgd: na een week, een maand en na twee maanden.
Kansenkaart
Naast deze experimenten worden metingen van vorige jaren voortgezet op totaal acht locaties in de Waddenzee. Daar meet Rehlmeyer de stroomsnelheid, golfwerking, waterhoogte en hoeveelheid licht. De resultaten van de metingen worden gecombineerd met de gegevens van in 2020 en 2021. Al deze informatie samen wordt met al beschikbare data over omgevingsfactoren gecombineerd in een kansenkaart voor ondergedoken groot zeegras in de Nederlandse Waddenzee. Deze kaart laat dan zien, waar pogingen voor herstel het meest kansenrijk zijn.
Meer lezen? Waddenmozaïek
