Ons standpunt over het Natuurnetwerk Nederland

Situatie

Nederland heeft erg weinig natuur en de natuurgebieden die er zijn, zijn vaak klein en niet met elkaar verbonden. De kwaliteit van lucht, bodems, grond- en oppervlaktewater staat onverminderd onder druk. Omdat de behoefte om in de natuur te ontspannen (en inspannen) steeds groter wordt, maar er nauwelijks natuur bij komt, wordt het ook steeds drukker. Door al deze factoren gaat de kwaliteit van natuur achteruit en kunnen planten en dieren maar moeilijk overleven. 

We kunnen ze helpen door natuurgebieden met elkaar te verbinden en meer natuur te maken. Dan ontstaat er een netwerk dat functioneert als één groot natuurgebied: het Natuurnetwerk Nederland (NNN). Het NNN moet de basis –de ruggengraat – vormen van de natuur in Nederland.

Dit werd al lang erkend en in 2013 sloten overheden en natuurbeheerders zoals Natuurmonumenten het zogenaamde Natuurpact. Dit akkoord legde vast dat het NNN af is in 2027. Daarvoor is 80.000 hectare extra natuur nodig, dat is niet zoveel als je het vergelijkt met alle landbouwgrond in Nederland: 2.200.000 hectare. Eens per jaar laten de provincies weten hoe het gaat met het NNN aanleggen in de voortgangsrapportage natuur. 

Problematiek

Het Natuurnetwerk Nederland is ooit gestart als de Ecologische Hoofdstructuur. De plannen voor de Ecologische hoofdstructuur (EHS) waren veel omvangrijker dan die voor het Natuurnetwerk Nederland, maar in het politieke landschap van destijds is gekozen voor een afzwakking van de ambities. Daar heeft de  samenleving nu nog altijd last van: alle nieuwsberichten over stikstof, droogte, kwetsbare natuur die op omvallen staat: alle oplossingen beginnen bij voldoende natuur. 

Want een klein natuurgebied is kwetsbaar en heeft relatief sneller en meer last van vervuiling uit de omgeving dan een groter natuurgebied, waardoor het in kwaliteit achteruit gaat. Het gevolg is dat je wettelijk geen vergunningen meer mag verlenen en de economie op slot gaat. Een groter en met andere gebieden verbonden natuurgebied heeft een stuk minder last van die externe drukfactoren als verdroging, vervuiling of vermesting. Daarom zie je in de landen om ons heen minder van zulke problemen. 

Om het NNN te realiseren is 80.000 hectare nodig voor 2027. Sinds de start van het plan in 2011 is er pas 48.511 ha gerealiseerd. De realisatie van het NNN verloopt moeizaam: er wordt te weinig grond gekocht om er natuur van te maken. Keer op keer blijkt uit de voortgangsrapportage natuur dat de realisatie van het NNN niet snel genoeg gaat om de einddatum 2027 te halen.

Standpunt

Nederland heeft meer natuur nodig. Een vitale en veerkrachtige natuur die in een goeie staat verkeert en tegen een stootje kan, biedt de vele planten en dieren met wie wij dit land delen, een gezonde plek om te leven. Ook de mens kan niet zonder natuur: ze biedt ons schoon water, schone lucht en een gezonde bodem voor voedselproductie. Er is bovendien toenemende behoefte om te ontspannen in het groen. Om dit op te lossen moeten we minder vervuilen en meer natuur ontwikkelen.

Natuurmonumenten vindt dat het Nationaal Natuur Netwerk, zoals afgesproken, volledig en op tijd moet worden gerealiseerd. Door natuurgebieden in Nederland met elkaar te verbinden, hebben kwetsbare planten en dieren een grotere kans om te overleven. 

Grotere, gezonde natuurgebieden kunnen tegen een stootje en bieden daardoor ook ruimte aan economische ontwikkeling. Het investeren in een robuust Natuurnetwerk van onderling verbonden natuurgebieden waar milieucondities op orde zijn en de natuurkwaliteit herstelt, is dé manier om in balans met elkaar te kunnen recreëren, landbouw te kunnen bedrijven en de economie draaiend te houden.

De realisatie van het natuurnetwerk is goed te combineren met andere grotere opgaven voor het landelijke gebied, zoals klimaatadaptatie van ons watersysteem, vastlegging van CO2 of het schoner maken van ons water. 

Wat doet Natuurmonumenten 

• Wij beschermen en beheren ruim 100.000 ha natuur in Nederland en kopen grond aan om natuur meer de ruimte te geven en om natuurgebieden met elkaar te verbinden. Vaak zijn dit gronden binnen het NNN. Wij dragen zo zelf direct bij aan de realisatie van het NNN. 
• Na onze herhaaldelijke oproepen is er een Taskforce Versnelling NNN gekomen omdat de opgave achterblijft. Hieraan neemt Natuurmonumenten deel, maar het is aan provincies om het NNN te realiseren. 
• Naar aanleiding van het Natuurpact maakte Natuurmonumenten samen met andere maatschappelijke organisaties uitvoeringsafspraken met provincies. Deze afspraken zorgen er bijvoorbeeld voor dat er voldoende geld voor beheer van bestaande natuur is. 
• Natuurmonumenten heeft bijgedragen aan de totstandkoming van het Natuurpact en houdt de overheid sindsdien scherp op de realisatie hiervan. 
• Natuurmonumenten dringt er bij de overheid op aan duidelijker te maken hoeveel van welke natuur er nodig is om soorten in Nederland te laten overleven, zodat we weten wat voor behoud minimaal noodzakelijk is en we de voortgang van de realisatie goed kunnen monitoren.