Standpunt van Natuurmonumenten over fosfaat
Fosfaat is in zeer kleine hoeveelheden een onmisbare bouwsteen voor planten, dieren en mensen. Een teveel aan fosfaat, afkomstig uit mest, heeft echter grote negatieve gevolgen op de natuur en kwaliteit van (drink)water.
De hoeveelheid mest die in Nederland door de landbouw wordt geproduceerd is vele malen groter dan dat we nodig hebben voor het vruchtbaar houden van akkers en weiden.
Plafond
De Europese Unie heeft afspraken met alle lidstaten over de maximale hoeveelheid schadelijke stoffen die geproduceerd mogen worden via mest. Voor fosfaat bestaat er een ‘fosfaatproductieplafond’. Nederland mag niet meer fosfaat produceren via landbouw of industrie, dan de grens die er met het plafond is gesteld.
Eind 2015 bleek dat de ontwikkeling van de melkveehouderij zo sterk gegroeid is dat de grens van de productie van fosfaat voor deze sector is overschreden. Sinds 2015 is de melkveestapel echter nog verder gegroeid, met alle gevolgen van dien voor de productie van mest, en dus fosfaat.
Fosfaatrechten
Het ministerie van Economische Zaken zal de fosfaatuitstoot door de melkveehouderij beperken door een stelsel van fosfaatrechten in te voeren. Natuurmonumenten is voorstander van invoering van het stelsel. De discussie mag zich echter niet beperken tot een discussie over fosfaat in enge zin; volgens Natuurmonumenten is de toekomst van de (melk)veehouderij in Nederland in brede zin is aan de orde. Ook in relatie tot de hoge maatschappelijke kosten ten aanzien van onze leefomgeving, natuur, landschap, dierenwelzijn, gezinsbedrijven, gezondheid en klimaat.
Natuurmonumenten pleit voor een fosfaatrechtenstelsel waarin grondgebondenheid het uitgangspunt is. Grondgebonden melkveebedrijven zijn namelijk bedrijven met voldoende grond voor onder andere het weiden van de koeien, agrarisch natuurbeheer en weidevogels. In samenwerking met andere natuur- en milieuorganisaties schreef Natuurmonumenten hierover een brief (pdf) aan de Tweede Kamer.
Kwaliteit
Fosfaatrechten zijn noodzakelijk om de groei te begrenzen en bieden een kans op richting te geven aan de ontwikkeling van de Nederlandse veehouderij. Kwaliteiten als grondgebondenheid, weidegang, biologische landbouw en weidevogelbeheer zouden beloond moeten worden bij de invoering van fosfaatrechten en niet afgestraft.
Staatssecretaris Van Dam van het ministerie van Economische Zaken heeft tegelijkertijd met de aankondiging van fosfaatrechten aangekondigd om in Brussel te gaan praten over het oprekken van het fosfaatproductieplafond. Voor Natuurmonumenten en de andere natuur- en milieuorganisaties is het voornemen van Van Dam om het fosfaatplafond op te rekken echter onacceptabel. Hierover heeft onder andere Natuurmonumenten een brief (pdf) gestuurd aan de Europese Commissie.
