Projectbeschrijving - Kamsalamander

De kamsalamander is een soort die relatief hoge eisen stelt aan zijn omgeving. Daardoor is hij ook een indicator voor andere soorten: andere salamanders, vlinders, libellensoorten- Die sleept hij als het ware in zijn kielzog mee.

Meer en grotere poelen

Natuurmonumenten heeft een aantal grote, nieuwe poelen aangelegd, en een aantal kleinere poelen vergroot. Die waren in het verleden aangelegd, maar blijken te klein. Donker: "Die salamander zwemt graag en goed en wil daar ook de ruimte voor hebben. Als je bedenkt dat je moet uitgaan zo’n tien tot vijftien vrouwtjes per poel, die elk zo’n 80 eitjes leggen, heb je al een behoorlijk oppervlak nodig. Daar komt bij dat natuurlijke vijanden als roofkevers in een kleinere poel vaak een grotere slachting aanrichten dan in een grotere, waar ook grotere waterplanten zijn die bescherming bieden. In zo’n grotere poel - en dan moet je denken aan een diameter van zo’n 20 tot 25 meter - is de gehele biotoop wat meer in balans."

Natuurmonumenten heeft behoorlijk ingegrepen in de waterhuishouding. Twee diepe sloten zijn gedempt. Door het gebied loopt nu een brede, natte slenk. Daarnaast zijn nieuwe houtwallen aangelegd en beplant met bos. Op bestaande wallen is het bos uitgedund met het doel meer variatie in soorten, leeftijd en verdichting op te bouwen.

Aangrenzend zijn vennen vrijgemaakt van opslag. Donker legt uit waarom. "De oevers zijn heel belangrijk voor de voortplanting. Zijn ze overschaduwd met overhangende takken, dan kun je het wel vergeten."

Het project is gestart in september, begin november waren de grondwerkzaamheden afgerond. Nu is het nog zaak vennen vrij te maken van opslag en een aantal duikers aan te leggen. Eind 2005 is het werk afgerond.

Maatregelen tegen verkeersslachtoffers

Het gebied grenst aan de Ten Darper weg waar jaarlijks tijdens de paddentrek veel slachtoffers vallen: padden, heikikkers, bruine kikkers en ook salamanders. Op aangeven van vrijwilligers van de Werkgroep Ringslangen Westerveld (een groep die opkomt voor de belangen van reptielen en amfibieën in deze gemeente) heeft de provincie noodmaatregelen getroffen. Eén ervan is begeleiding van de diertjes door vrijwilligers, die ze helpen om zich veilig te verplaatsen naar de andere kant van de weg.   "Met succes", vertelt Donker. "In het eerste jaar zijn binnen twee weken maar liefst 2500 beestjes verplaatst. Zouden we niets hebben gedaan, dan was 80% dood gereden door autoverkeer."

Op korte termijn zal de provincie ook buizen onder de weg plaatsten, op basis van tellingen van de dieren. Nu is er een tijdelijke kering in de vorm van schermen die de beestjes tegenhouden waarna ze in opvangemmers terechtkomen.

Ten zuiden van de verbindingszone komt een nieuwe woonwijk. Als compensatiemaatregel (‘rood voor groen’) komt er een brede groenstrook die gaat fungeren als ecologische verbindingszone. Schuiling: "Het is nog onduidelijk hoe die strook precies wordt ingericht, maar het zou natuurlijk mooi en logisch zijn als er een ‘groene brug’ komt tussen het leefgebied van de kamsalamander en het boven de Ten Darper weg gelegen natuurgebied."

Excursies

Voorafgaand aan het project zijn alle aanwonenden uitgenodigd voor een excursie. Daar zijn ruim 50 mensen op afgekomen. Uit die groep zijn ook vrijwilligers voortgekomen die actief zijn onder de vlag van de Werkgroep Ringslangen Westerveld. In het voorjaar was er een opleveringsexcursie zodat omwonenden konden zien wat er in tussentijd bereikt is.

Onderdeel van het grote project AMBITION

Bij elk project speelt altijd de vraag: hoe kunnen we het financieren? Om in aanmerking te komen voor subsidie vanuit het Europese LIFE Fonds, heeft Natuurmonumenten aansluiting gezocht bij soortgelijke projecten in Oost en Zuid Nederland. Samen vormen ze het project AMBITION, wat staat voor ‘Amfibian Biotop Improvement in the Netherlands’. Naast de   kamsalamander in Zuid Drenthe gaat het om de geelbekvuurpad en de knoflookpad in Limburg en de boomkikker in Oost Nederland.  

Naast de verkregen 50% van LIFE, komt 41% van de benodigde gelden uit het fonds ICES Natte Natuur, het restant financiert Natuurmonumenten zelf.

In totaal gaat het om een bedrag van € 100.800,-. Wordt er ook wat gedaan om het resultaat te meten? "Absoluut", verzekert Donker. We willen voor onszelf en vooral ook in het belang van de doelsoort aantonen dat dit soort projecten effect heeft voor de toekomst. Daarom zijn we vorig jaar begonnen met een populatieonderzoek onder de kamsalamanders. Ze zijn vrijwel allemaal individueel herkenbaar aan het vlekkenpatroon op de buik. Dit patroon is digitaal vastgelegd. Dankzij deze methode kunnen we ze tot in lengte van jaren volgen." 

Natuurmonumenten heeft dit project kunnen realiseren met steun van:

• LIFE
• ICES Natte Natuur