Project Grensmaas
Het project Grensmaas is het grootste rivierproject in uitvoering in Nederland. Het project combineert hoogwaterbescherming, natuurontwikkeling en recreatie door grindwinning. Vier vliegen in één klap dus.
- Rivierparking Meers
Kloosterstaat 19 - Alle projecten
Zowel de natuurontwikkeling als de hoogwaterbescherming worden gefinancierd door de winning en verkoop van 54 miljoen ton grind. De werkzaamheden strekken zich uit over een traject van 43 kilometer tussen Maastricht en Echt-Susteren.
Bijzondere samenwerking
De uitvoering van het Grensmaasproject is in veel opzichten bijzonder. Het is de omvangrijkste publiek-private samenwerking tot nu toe in Nederland. De uitvoering is in handen van Consortium Grensmaas: een samenwerkingsverband van aannemers, grindproducenten en Natuurmonumenten. Het consortium werkt daarnaast nauw samen met gemeenten, waterschappen, Staatsbosbeheer en ARK Rewilding. Alle partijen samen maken het Grensmaasproject tot een uniek samenwerkingsverband in Nederland.
Nieuwe, wilde natuur
Door grind af te graven ontstaan bredere oevers en krijgt de rivier meer ruimte. Bij hoge waterstanden kan hier meer water doorstromen. Zo zorgt grindwinning voor meer hoogwaterveiligheid voor omwonenden. Op de oevers ontwikkelt zich ruim 1000 hectare nieuwe natuur die plek biedt aan allerlei soorten planten en dieren, én aan recreanten die van de prachtige wilde riviernatuur genieten. Doordat ook België volop werk maakt van een natuurlijke Maas ontstaat meer dan 2000 hectare wilde Maasnatuur binnen Rivierpark Maasvallei.
Rivierverruiming met nieuwe natuur bij Meers.
De Maas is de baas
Na de grindwinning krijgt de Maas meer ruimte. Ze kan weer vrij stromen, grindbanken vormen en stroomgeulen maken. Rivierdynamiek noemen we dat. Natuurlijke processen als overstroming, erosie en sedimentatie bepalen - in combinatie met natuurlijke begrazing door sociale kuddes Gallowayrunderen en Konikpaarden - hoe het landschap zich ontwikkelt. Er is geen vaststaand eindbeeld. De natuur zelf krijgt zoveel mogelijk vrij spel om het gebied in te richten. De mens grijpt minimaal aan, alleen als dat echt nodig is voor bijvoorbeeld de hoogwaterveiligheid.
Stand van zaken
De uitvoering van het Grensmaasproject loopt nog door tot eind 2027. Het werk concentreert zich nu op de laatst overgebleven locaties Maasband en Koeweide/Trierveld. De uitvoering in Bosscherveld, Borgharen, Itteren, Voulwames/Geulle aan de Maas, Nattenhoven, Grevenbicht, Illikhoven en Visserweert is klaar. Staatsbosbeheer beheert de nieuwe natuur op de meeste zuidelijke locaties, Natuurmonumenten beheert de gebieden van Meers tot en met Visserweert. De ruige struinnatuur is vrij toegankelijk voor wandelaars, die hier hun eigen weg mogen kiezen.
Wilde natuurbeheerders zorgen voor begrazing van het gebied.
Natuurlijke klimaatbuffer
Het verruimde rivierbed kan in natte tijden grote hoeveelheden water bergen. De overstromingen in 2021 lieten dat zien. De dorpen hielden het droog. De nieuwe natuur op de brede oevers houdt het water ook langer vast – als een megaspons – waardoor er minder verdroging is. Door natuurlijke processen de ruimte te geven, kan het gebied zich blijven ontwikkelen in haar rol bij het vasthouden, opvangen en weer langzaam afgeven van water. De Maasvallei functioneert zo steeds beter als een natuurlijke klimaatbuffer en draagt bij aan een klimaatbestendig Nederland.
Meer informatie
Kijk ook eens op de volgende websites:
Maas en nevengeul bij Visserweert.
