Een natuurrijker Zwarte Broek

Veelgestelde vragen

• Hoe komt Natuurmonumenten tot de plannen?

  Per deelgebied is onderzocht welk natuurtype het meest kansrijk is. Hierbij wordt onder andere gekeken naar de ligging en de relatie met de omgeving en de grondwaterstromen. Dit leidde tot inrichtingsplannen op maat van vier verschillende deelgebieden. Op een aantal plekken graven we de voedselrijke toplaag af om dichter op het grondwater te komen, zodat hier het vochtig hooiland kan ontwikkelen. Daarbij volgen we het oorspronkelijke maaiveld met de natuurlijke verschillen in hoogte en laagte in het landschap. We dempen watergangen of maken natuurrijke oevers om meer water in het veld vast te houden. Ook planten we bomen en bloeiende struiken, zoals de Gelderse roos en sleedoorn, voor een geleidelijke overgang naar een naastgelegen bosrand. Bij dit alles houden we rekening met de cultuurhistorische lijnen in het landschap. 

• Wat maakt de natuurgebieden in Zwartebroek bijzonder?

  De omgeving van Zwartebroek ligt laag in het landschap, als een soort kom middenin de Utrechtse Heuvelrug en de hoger gelegen Veluwe. De naam van het dorp is veelzeggend: zwart verwijst naar de zwarte kleur (van veen) en broek verwijst naar een laaggelegen en vochtig of moerassig land. Deze omgeving is van oorsprong vrij nat door kwel, grondwater dat hier naar de oppervlakte komt. Dankzij dit schone en mineraalrijke grondwater kunnen hier planten groeien en bloeien die op andere plekken niet kunnen bestaan. In vroegere tijden was Nederland voor een groot deel nat en moerassig, rijk aan grondwater. Toen waren vochtig hooiland of blauwgrasland vrij algemeen. Inmiddels zien we deze graslanden met wilde bloemsoorten als orchideeën, blauwe knoop en dottterbloem steeds minder in ons landschap. Op deze plek zijn er kansen om het vochtige hooiland van weleer weer terug te brengen.

• Waarom is inrichting nodig?

  Om in het lager gelegen landschap te kunnen boeren, werd in het verleden het land opgehoogd en bemest. Hiermee kwam het maaiveld een stuk boven het grondwater te liggen. Dat werkt goed voor grasland of het verbouwen van mais. Maar voor natuurontwikkeling op deze plek is grondwater essentieel. Daarom graven we een deel van de opgebrachte grond weer af tot het oorspronkelijke maaiveld. Met de wortels in het grondwater, kan het bloemrijke hooiland van weleer zich weer ontwikkelen. Dit kost tijd, maar naar verwachting kleuren over een aantal jaren de velden blauw-paars van de schijngrassen, zoals de blauwe zegge en bloemen, zoals de echte koekoeksbloem en orchideeën. In de natuurlijke laagtes bloeien de dotterbloem en op de hoger gelegen delen de scherpe boterbloem frisgeel in het veld. Deze kleurrijke velden geven een belangrijke impuls aan de biodiversiteit. De kruiden en bloemen trekken vlinders en insecten aan. Waardoor meer verschillende vogels, zoals de grauwe klauwier en roodborsttapuit, hier een geschikt leefgebied zullen vinden.

• Waarom twee verschillende tijdslijnen voor de werkzaamheden?

  Van alle werkzaamheden in het veld heeft het afgraven van grond de grootste impact voor de omgeving. Zware machines rijden de grond van het land naar het depot. In het gebied aan de Wielweg-Peerweg wordt veel grond afgegraven. Om de overlast voor de omgeving te beperken, hebben we een voorkeur om de werkzaamheden te spreiden, zowel in tijd als locatie. 
  
   

• Heeft het vernatten van de natuurgebieden invloed op het grondwaterpeil rondom de huizen?

  Door het afgraven van grond en het dempen van watergangen op ons eigen terrein, houden we binnen onze eigen gronden het regen- en grondwater langer vast. Hierbij wordt het waterpeil niet verhoogd; we verlagen alleen het maaiveld. Bij het vasthouden van het water maken we gebruik van regelbare stuwen waarmee we de waterstand goed kunnen sturen. Bij piekbuien vloeit het overtollige water weg via de grotere watergangen om de randen van het gebied. Daarnaast werken deze watergangen als buffer als er een verschil in grondwaterpeil is met de omgeving. Zo heeft de nieuwe inrichting qua waterstand nagenoeg geen invloed op de omliggende gronden. Op een enkele plek kan het natuurgebied dankzij de inrichting zelfs als waterberging dienen bij piekbuien

• Kan ik als particulier of ondernemer de afgegraven grond overnemen?

  De af te graven grond vervalt aan de aannemer. Dit is onderdeel van het totale projectplan en het bijbehorende kostenplaatje. Het is mogelijk dat de aannemer de grond in de directe omgeving afzet. Dit kan voor zowel de ontvanger als de aannemer interessant zijn. Bij interesse kan rechtstreeks contact worden opgenomen met de aannemer. Een kanttekening hierbij is dat een aantal percelen vanuit het oogpunt van natuurontwikkeling uitgesloten zijn van mogelijke bestemming van de grond. Dit zijn percelen die zijn toegewezen aan het Gelders NatuurNetwerk en percelen waarbij een intensivering van het agrarisch ondernemen een negatieve uitwerking zal hebben op de natuurgebieden.

• Blijft het Klompenpad?

  Met het Klompenpad kunnen wandelaars het afwisselende en karakteristieke landschap van Terbroek ervaren. Zowel de betrokkenen van het Klompenpad als Natuurmonumenten willen het Klompenpad graag behouden. De vrijwilligers van het Klompenpad en SLGelderland zijn betrokken bij de plannen van Natuurmonumenten. Op punten waar de inrichting mogelijk invloed heeft op de toegankelijkheid van het wandelpad, zoeken we samen naar een passende oplossing. 

• Overlast tijdens werkzaamheden: blijft het Klompenpad open?

  Het Terbroeksepad blijft tijdens de geplande werkzaamheden toegankelijk. Uiteraard staat veiligheid voorop; waar gewerkt wordt, worden wandelaars omgeleid. Dit zal door middel van tijdelijke bebording worden aangekondigd. Dit stemmen we af met de coördinatoren van het Klompenpad.

• Overlast tijdens werkzaamheden: vuile wegen

  Tijdens de werkzaamheden wordt grond verplaatst. De aannemer vervoert de afgegraven grond naar een andere bestemming. Het kan zijn dat de wegen vuil worden door zand of modder. Dit is niet prettig voor het verkeer op de weg. Om vervelende situaties te voorkomen, zorgt de aannemer ervoor dat de wegen regelmatig geveegd worden. 

• Overlast tijdens werkzaamheden: (zwaar) transport

  De zwaarte van het plaggen en daarmee het afvoeren van grond ligt met name op de Wielweg, Blankenhoefseweg (onverhard) en Damweg. Afhankelijk van de vervoersbewegingen kan dit transport voor bewoners leiden tot geluidsoverlast en hinder. Wellicht ook gevaarlijke situaties met het oog op wandelaars en fietsers. Belangrijk is om schade en klachten te voorkomen. Dit vraagt om voorzorgsmaatregelen (zoals een nulmeting van de wegen, inzet van rijplaten, een duidelijke transportroutekaart waarbij kwetsbare punten vermeden worden als dat mogelijk is, eventueel een tijdelijke afsluiting, tijdelijke bebording,..) en korte communicatielijnen met de directe omgeving. 

• Ik heb een andere vraag

  De boswachters van Zwarte Broek zijn bereikbaar via het e-mailadres [email protected] of op telefoonnummer (0577) 40 77 89.