Teleurstellende voortgang realisatie Natuurnetwerk, waardevolle lessen voor Programma Natuur
Provincies moeten meer doen om het Natuurnetwerk op tijd af te ronden en daarnaast inzetten op extra natuurherstel. Voor duurzaam herstel van de biodiversiteit moet de stikstofbelasting bovendien fors omlaag. Dit zijn enkele belangrijke conclusies uit de tweede evaluatie van het Natuurpact dat woensdag werd gepresenteerd.
Volgens de onderzoekers van het Planbureau voor de Leefomgeving en de WUR liggen provincies ver achter op schema om de gestelde natuurdoelen te halen. Provincies moeten daarom actiever en steviger handelen om het Natuurnetwerk de komende zeven jaar uit te breiden tot de afgesproken 80.000 hectare. En zelfs dan resteert nog een forse opgave, omdat ook met de volledige uitvoering van het Natuurpact slechts maximaal 65% van de Vogel en Habitat Richtlijn-doelen in 2027 wordt gehaald.
Verdwijntruc
Teo Wams, directeur natuurbeheer bij Natuurmonumenten, sprak bij de overhandiging van het rapport. Hij stelde dat gebiedsprocessen belangrijk zijn, maar geen vrijblijvend gezelschapsspel. Er moeten bindende doelen worden gesteld. Ook benadrukte hij dat de overeengekomen realisatie van het Natuurnetwerk uit de in het Natuurpact afgesproken budgetten moet worden betaald. “Hiervoor is al geld beschikbaar. De drie miljard die het kabinet nu in het kader van de stikstofcrisis uittrekt voor natuurherstel komt daarbovenop, en is dus niet bedoeld voor het Natuurnetwerk. Anders is sprake van een grote verdwijntruc.”
Systeemherstel noodzakelijk
Het PBL constateert dat voor duurzaam herstel van biodiversiteit ook gekeken moet worden naar de oorzaken van die achteruitgang, zoals de invloed van omliggende landbouw of vervuiling op grotere afstand. Daarnaast moet worden ingezet op systeemherstel. Natuurmonumenten deelt deze aanbevelingen. Robuustere natuur kan beter tegen schadelijke invloeden zoals stikstof en droogte. Daarom pleiten wij voor vergroting van het Natuurnetwerk, verbinden van natuurgebieden, hydrologisch herstel en overgangszones.
Bestrijding bij de bron
Het onderzoek geeft tevens aan dat tijdelijke herstelmaatregelen die de overbelasting met stikstof bestrijden ook echt tijdelijk moeten zijn. Deze maatregelen zijn niet geschikt voor herhaaldelijke inzet, omdat door te veel plaggen of maaien juist schade aan de natuur kan ontstaan. De sleutel ligt echt bij het terugdringen van de stikstof die in de natuur terecht komt. Bestrijding bij de bron dus.
Programma Natuur
De evaluatie biedt volgens Natuurmonumenten waardevolle aanbevelingen die moeten worden meegenomen in de ontwikkeling van het Programma Natuur. Het rapport bevestigt het pleidooi van natuur- en milieuorganisaties om daarbij vooral in te zetten op ecologisch systeemherstel en beperking van bronbelasting.
