Impulsprogramma om Europese waterdoelen te behalen teleurstellend en ondermaats

Nederland moet in 2027 voldoen aan de Europese eisen van waterkwaliteit, maar minder dan 1 procent van de Nederlandse wateren voldoet op dit moment. Verdroging en slechte waterkwaliteit hebben desastreuze gevolgen voor de natuur. Diverse experts en de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) waarschuwen in een recent rapport voor economische schade en vastlopende vergunningverlening als de doelen niet worden behaald. Ook stelt de Rli dat Nederland deze doelen met het huidige, vrijblijvende beleid vrijwel zeker niet gaat halen. De Rli adviseert daarom om met spoed extra maatregelen te treffen en de beleidsaanpak aan te scherpen. In een reactie verwees minister Harbers naar het impulsprogramma, maar dat blijkt hier geen antwoord op te bieden. 

Minister Harbers zet met het programma vooral in op het uitvoeren van eerder aangekondigde maatregelen. Daadwerkelijk doen wat je eerder hebt gezegd dat je al ging doen, is volgens de natuurorganisaties weliswaar belangrijk, maar beslist ontoereikend en te vrijblijvend. Dit impulsprogramma is geen aangescherpte beleidsaanpak, maar een voortzetting van reeds bestaande afspraken en nieuwe procesvoorstellen, verkenningen en aanmoedigingen die eenvoudige genegeerd of omzeild kunnen worden. Eén ding is zeker: zo gaan we de waterdoelen zeker niet halen.

Woensdag debatteert de Tweede Kamer met minister Harbers over het impulsprogramma. De natuurorganisaties, waaronder Natuurmonumenten, LandschappenNL, Vogelbescherming Nederland en de Waddenvereniging, roepen Kamerleden op om de minister tot actie te manen en volledig opvolging te geven aan alle Rli-adviezen.

Watercrisis met grote gevolgen voor natuur en economie

Eerder deze week werd bekend dat er een kwart minder vlinders zijn, half zoveel hommels en in sommige natuurgebieden lijken zweefvliegen vrijwel volledig te ontbreken. De extreme droogte van vorig jaar lijkt volgens bioloog Kars Veling een belangrijke oorzaak van de afname. Volgens het RIVM dreigen in 2030 (drink)watertekorten. Volgens het KNMI komt dit niet door klimaatverandering, maar vooral door slecht waterbeleid. Slechte waterkwaliteit zorgt ervoor dat plassen en veengebieden in een onderwaterwoestijn veranderen en drinkwaterbedrijven moeten drinkwaterputten sluiten of steeds meer investeren in zuivering. Tot slot heeft Bouwend Nederland laten onderzoeken door Witteveen + Bos dat het niet behalen van de KRW de bouw jaarlijks 17,5 miljard kan gaan kosten, waardoor woningbouw nog verder onder druk komt te staan.

Tijd van pijnvrije maatregelen is voorbij

De natuur- en milieuorganisaties zijn teleurgesteld in het ambitieniveau van het impulsprogramma en hadden naast verkenningen, analyses en vrijwillige programma’s meer urgentie en daadkracht verwacht. Als we doorgaan op het pad van vrijblijvendheid zal de pijn voor de natuur en samenleving na 2027 nog veel groter zijn omdat kwetsbare soorten verder worden bedreigd, drinkwatertekorten dreigen en vergunningverlening voor economische activiteiten onder druk komt te staan. Daarom moeten de moeilijke keuzes nu gemaakt worden.

Zo moet het vergunningenbeleid voor lozingen en oppompen van water op de schop en is strenger beleid voor mest en pesticiden nodig. Minister Harbers moet afrekenbare afspraken maken met andere overheden en optreden wanneer afspraken niet nagekomen worden. Pijnvrij is deze route niet, maar uiteindelijk krijgen we er een gezonde leefomgeving en toekomstbestendige economie, waar ruimte is voor economische activiteiten en gebouwd kan worden, voor terug.

Meer informatie: 

• Standpunt Natuurmonumenten over water
• Impulsprogramma Kaderrichtlijn Water
• Advies Raad voor de leefomgeving en infrastructuur