'Geen bommen op de Terletse Heide'
Defensie heeft haar oog laten vallen op de Terletse Heide voor het oefenen en trainen met zware explosieven. Dat zou rampzalig zijn voor de natuur, zegt boswachter Ruben Vermeer. Er is een petitie gestart om het gebied bomvrij te houden.
Om weerbaar te blijven heeft het ministerie van Defensie behoefte aan een nieuw terrein voor het oefenen en trainen met zware explosieven. Daarvoor worden drie locaties onderzocht: de Kollumerwaard in de gemeente Noardeast-Fryslân, een terrein in de gemeente Lelystad en de Terletse Heide in Nationaal Park Veluwezoom en aangrenzende Rozendaalse Veld. Een kwetsbaar Natura-2000 gebied van 7 vierkante kilometer dat eigendom is van Natuurmonumenten en de gemeente Rozendaal. Boswachter Ruben Vermeer hoopt vurig dat het heidegebied bomvrij blijft.
Oefenen met explosieven in het National Park Veluwezoom, waarom is dat een slecht idee?
“Dat zou desastreus zijn voor dit unieke stuk Veluwse natuur. De Terletse Heide ligt in het oudste nationale park van Nederland (opgericht in 1930) en de heide wordt hier al 40 jaar met rust gelaten. Dat heeft tot een zeldzaam mooi heidelandschap geleid waarin allerlei typische heideplanten en dieren leven. Dat verlies je volledig als je hier met explosieven aan de gang gaat. En dit onderscheidt zich dan ook met andere oefenterreinen waar natuur en defensie wel elkaar kunnen versterken.”
Boswachter Ruben Vermeer
Wat zou oefenen met explosieven betekenen voor de vegetatie en het bodemleven?
“De bodemprofielen die in vele tientallen jaren zijn ontstaan raak je geheel kwijt en kunnen zich ook niet meer herstellen. Dat ligt ook aan de beoogde schaal; het voornemen is om op de uitgekozen locatie 200 dagen per jaar te kunnen oefenen. Het mozaïek van droge stukjes, vochtige heide, oudere heidestruiken, jonge aanwas en natuurlijk reliëf met al het bijbehorende bodemleven gaat dan helemaal verloren.”
Wat zou de impact kunnen zijn op het wild in het gebied?
“Dat verdwijnt volledig. Er komt een groot hek omheen waar geen plaats meer is voor de reeën, damherten, edelherten en wilde zwijnen die er nu leven. Stel je voor dat er zware explosieven afgaan en er zou nog wild leven. Die zouden in paniek raken en dan op hekken stuiten. Het wild zal daarom uit voorzorg uit het gebied gejaagd moeten worden. Ook buiten het beoogde oefenterrein is de impact groot. Doorgaande trekroutes voor wild worden versperd. En dieren de gebruik maken van wildviaduct Terlet, op 200 meter van het beoogde oefenterrein, kunnen de Terletse Heide niet meer op. Ook de dassen die hier leven zouden niet meer naar de randgebieden kunnen om voedsel te zoeken. En de Schotse hooglanders die het gebied nu begrazen, zullen de Terletse Heide moeten verlaten. Daarmee verdwijnt ook hun invloed op het gebied. Denk aan verjonging van de heide, het tegengaan van verbossing, de typische stierenkuilen waarin bijzondere insecten leven en de kleine veepaadjes.”
Wat zou de impact op vogels zijn?
“In het gebied broeden nu 8 van de 10 vogelsoorten die kenmerkend zijn voor de Veluwse heide als Natura 2000-gebied. Denk aan de nachtzwaluw, grauwe klauwier, boomleeuwerik, tapuit, roodborsttapuit, draaihals en zwarte specht, terwijl het gebied ook als jachtterrein wordt gebruikt door de wespendief. Dit zijn stuk voor stuk kwetsbare soorten die gebaat zijn bij rust. Aanhoudende explosies zouden het broedproces sterk verstoren, mogelijk verdwijnen veel soorten hier helemaal.”
Zouden ook mensen hinder ondervinden van dit plan?
“Voor recreanten zou het oefenterrein niet meer toegankelijk zijn. Het fietspad door het gebied wordt dan afgesloten en de wandelroute verdwijnt. Het heeft ook invloed op de recreatiedruk elders. Als je hier niet meer mag komen, wordt het op andere plekken drukker.”
Defensie heeft wel oefenterreinen nodig. Overstijgt het belang van nationale veiligheid niet het belang van de natuur?
“We onderschrijven volledig het belang van oefenruimte voor Defensie. Elders in het land werken we ook goed met Defensie samen. We snappen ook dat de druk in deze tijden voor nieuwe militaire terreinen groot is. Maar weeg de alternatieven die er zijn voor het oefenen met zware explosieven goed af. Als je deze locatie zou aanwijzen, verlies je natuur die onvervangbaar is. Typisch Veluwse natuur op droge gronden die je elders niet kunt herscheppen. Daarom hoop ik nadrukkelijk dat de Terletse Heide beschermt blijft.”
Wat zou de aanwijzing van de Terletse Heide als oefenterrein betekenen voor de natuurbeschermingswetgeving in Nederland?
“Het is Natura-2000-gebied en dat brengt verplichtingen met zich mee. We moeten de natuur hier beschermen en behouden. Op Europese schaal is de Veluwe als natuurlijk heide- en stuifzandgebied van internationale betekenis. Als je dat zou negeren, verklaar je Natura-2000 min of meer vogelvrij.”
Veluwezoom Bomvrij (natuurliefhebbers, recreanten, bewoners en anderen die zich betrokken voelen bij de Veluwe) is een petitie gestart. Waar hoop jij op?
“Ik hoop echt dat de Terletse Heide bomvrij blijft, anders raken we dit bijzondere gebied met zijn landschappen, planten en dieren voorgoed kwijt. De petitie helpt om de stem voor de natuur nadrukkelijk te laten klinken.”
