Extreme droogte Zuid-Europa verjaagt vogels naar Nederland

Klimaatverandering zorgt ook dit jaar voor extreme droogte in Spanje, Frankrijk en Italië. Dat brengt niet alleen de drinkwatervoorziening en oogsten in gevaar, maar heeft ook grote gevolgen voor de natuur. Of de recente regenval helpt is nog maar de vraag, omdat water moeilijk weg kan zakken in de kurkdroge bodem. Voor vogelaars is het leuk om bijzondere soorten te zien, maar de vogels lijden zichtbaar door de gevolgen van klimaatverandering. Vogels krijgen door de droogte stress. Er is voedselgebrek en al dat gevlieg kost natuurlijk heel veel extra energie. Het is ook maar de vraag of ze dit jaar wel een broedpartner vinden, nu de vogels op onbekende plekken neerstrijken.

Moeras staat droog

Na een lange tocht vanuit hun overwinteringsgebieden in de Sahel – of zelfs nog zuidelijker in Afrika- komen talloze trekvogels uitgeput aan in Zuid-Europa. In Coto Doñana bijvoorbeeld, een voedselrijk moerasgebied in het zuiden van Spanje. Normaal gesproken een ideale plek om te broeden met voldoende rust en voedsel. Maar dit jaar treffen ze daar een ellendige droogte aan.

Klimaatvluchtelingen

In het voorjaar willen vogels broeden en moeten ze hun jongen voeden. Dat is in de drooggevallen moerassen nu vrijwel onmogelijk. Ze vliegen verder door naar het noorden, op zoek naar een betere plek. Ook in Frankrijk is het extreem droog. Doorvliegen dan maar. Zo komen veel moerasvogels na een of twee dagen vliegen in Nederland terecht. In onze waterrijke delta vinden ze tal van moerasgebieden, zoals De Wieden, het Naardermeer en het Wormer- en Jisperveld. Door het natte voorjaar staan de moerassen in Noordwest Europa vol water. In moerasgebieden vinden vogels rust, voedsel en ook veiligheid. Het water beschermt ze tegen roofdieren op de grond.

Steltkluten en bijeneters

Ronald Messemaker, boswachter in De Wieden, ziet het voor zijn ogen gebeuren: “Drie weken geleden had ik een paar steltkluten, een soort die gewoonlijk in Spanje broedt. Daar zit Nederland nu vol mee. Bijeneters worden ook steeds meer gezien. Een kleurrijke vogelsoort die hier vaker komt, maar niet in dit soort aantallen. Verder  zien we ook roofvogels uit het zuiden; slangenarenden en grijze wouwen. De laatste jaren verblijven er ook veel koereigers in De Wieden. Ze broeden hier nu zelfs permanent.”

Vreemde vogels

Onze boswachters zien sommige moerasvogels enorm in aantal toenemen, zoals de cetti's zanger. De cetti's zanger was tot voor kort zeer schaars en is juist bezig zich in Nederland te vestigen. Daar komt nu een extra golf bij. Vogels duiken soms ook op vreemde plekken op. Zoals zingende grote karekieten bij de Berkel, een rivier in de Achterhoek. Terwijl ze normaal niet in Oost-Nederland voorkomen. Het lijkt erop dat ze hier de weg nog niet goed kennen. De vraag is natuurlijk wel of ze hier ook een broedpartner vinden en nakomelingen kunnen produceren.

Veel dieren op drift

We zien niet alleen moerasvogels uit het zuiden opduiken. Ook soorten van drogere gebieden, zoals de hop en orpheusspotvogel, worden dit jaar veel vaker gezien. En niet alleen vogels slaan op de vlucht. Ook van de zadellibel verwachten dit jaar een ongekende instroom. Dit insect plant zich normaal in Noord-Afrika voort, maar het is een sterke vlieger, die grote afstanden af kan leggen.

Wil je meer te weten komen over vogels? Vraag dan de gratis vogelspotgids aan met tips van boswachter Ronald Messemaker.