Column stadsboswachter Maurice Kruk: Multicultinatuur
Stadsboswachter Maurice Kruk werkt aan de Noordrand van Rotterdam, op het Rotterdams platteland en bij Melkschuur Zuidpolder. Samen met de vrijwilligers van Natuurmonumenten onderhoudt hij hier de oer-Hollandse poldernatuur. Of laat hij natuurliefhebbers tijdens een wandeling vanaf Rotterdam CS zien dat natuur overal is, ook in de stad!
Multicultinatuur
Terwijl ik een gesprek voer, vliegt een luidruchtige groep halsbandparkieten over. “Nee hè, zitten die rotbeesten hier óók al?”, verzucht mijn gesprekpartner. Halsbandparkieten worden net als bijvoorbeeld nijl- en Canadese ganzen aangeduid als ‘exoten’. Ook planten krijgen dit label, bijvoorbeeld Japanse duizendknoop en reuzenberenklauw. Het betreft organismen die zich buiten hun ‘oorspronkelijke’ verspreidingsgebied hebben gevestigd. Meestal als gevolg van bewuste of onbewuste introductie door mensen. Zo zijn er tegenwoordig ook zogenaamde camping-adventieven: planten, die als zaden meereizen met toeristen vanuit Zuid-Europa om vervolgens hier in Nederland op campings te ontkiemen en (definitief) te vestigen. Sommige exoten zijn inmiddels al weer zo ingeburgerd dat veel mensen niet eens weten dat het om exoten gaat. Wist je bijvoorbeeld dat konijnen zijn ingevoerd door de Romeinen en oorspronkelijk uit het Middellandse Zeegebied komen? En dat ook de klaproos daar zijn oorsprong vindt? Via de graanteelt heeft de soort zich verspreid. Officieel mag een soort ingeburgerd heten als het lukt zich minimaal 100 jaar na introductie zelfstandig te kunnen handhaven.
In Nederland zijn al meer dan 250 soorten vogelexoten in het wild vastgesteld, 15 daarvan broeden jaarlijks in ons land. De fazant was al ruim vóór 1900 ingeburgerd en wordt in beleid en wetgeving zelfs als inheemse soort beschouwd. Op een kaartje in de Europese broedvogelatlas is duidelijk te zien dat Nederland een aardige hotspot is voor exoten t.o.v. andere landen in Europa. Bij de planten hebben we het over ca. 360 soorten ofwel ongeveer een kwart van de hele Nederlandse flora. Een deel daarvan staat zelfs vermeld op de Rode lijst van bedreigde plantensoorten in Nederland!
Sommige soorten nemen sterk toe in aantallen en verspreiding en worden daarom aangeduid als ‘invasieve exoten’. Ze worden als bedreigend voor de oorspronkelijke inheemse flora of fauna beschouwd en daarom te vuur en te zwaard bestreden. Vaak zijn ze ook onder ‘natuurliefhebbers’ niet erg geliefd, want opdringerig, lelijk, herriemakend, te overheersend enz. De bedreiging voor inheemse soorten – zo blijkt uit diverse onderzoeken – lijkt overigens meestal wel mee te vallen, er zijn veel grotere bedreigingen (nee, niet mountainbikers).
Meer stadsboswachter Maurice?
Voor een dagelijks kijkje achter de schermen, prachtige foto's of het laatste nieuws kun je boswachter Maurice volgen op Twitter!
Of kijk hier voor de eerdere columns van stadsboswachter Maurice >>
