Column stadsboswachter Maurice Kruk: Laat de natuur het werk doen (deel 2)
Stadsboswachter Maurice Kruk werkt aan de Noordrand van Rotterdam, op het Rotterdams platteland en bij Melkschuur Zuidpolder. Samen met de vrijwilligers van Natuurmonumenten onderhoudt hij hier de oer-Hollandse poldernatuur. Of laat hij natuurliefhebbers tijdens een wandeling vanaf Rotterdam CS zien dat natuur overal is, ook in de stad!
Laat de natuur het werk doen (deel 2)
Een van die rotsvaste stellingnamen van (sommige) natuurbeschermers is dat het het ‘beste voor de natuur’ zou zijn als de mens zich er niet mee bemoeit. Nu blijft de discussie veelal beperkt tot het klagen over kappen van bomen, mountainbikers in het bos of het vroeg maaien van wegbermen. Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving is echter het verlies aan biodiversiteit in Nederland ‘grotendeels veroorzaakt door landbouw en verstedelijking’. Een pleidooi voor bijvoorbeeld het stoppen van bouwen van huizen of weghalen van dijken zou dus logischer zijn, want dat heeft een veel grotere impact.
De vraag is waar het idee vandaan wordt gehaald dat ‘de mensloze natuur’ het ideaal is van hoe ‘het hoort’. De natuur zelf kent namelijk geen waardeoordelen, de natuur ‘is’ eenvoudigweg. Dat heeft waarschijnlijk te maken met de vele negatieve gevolgen van menselijk handelen op de niet-menselijke natuur. Maar is daarmee élk menselijk ingrijpen per definitie slecht?
Natuurbeschermers die pleiten voor een ’natuurlijke’ gang van zaken, leven zelf ook niet op een volstrekt natuurlijke wijze. Ze wonen net als iedereen gewoon in huizen, vervoeren zich met mensgemaakte vervoermiddelen, dragen kleding enzovoort. Impact op de niet-menselijke natuur is hoe dan ook onvermijdelijk. Mens en natuur worden bij het propageren van een dogmatisch niet-ingrijpen tegenover elkaar geplaatst, alsof mens en natuur twee heel verschillende zaken zouden zijn. Terwijl een analyse is dat de grote natuuraantastingen juist het gevolg zijn van het buiten de natuur plaatsen van de mens, als heerser over de natuur. De bekende Engels milieuactivist Paul Kingsnorth houdt in zijn boek ’Bekentenissen van een afvallig milieuactivist’ dan ook een stevig pleidooi voor een andere visie: de mens is onderdeel van de natuur en er aan alle kanten mee verbonden. Juist het onderdeel voelen en besef van verbintenis, zou ertoe moeten leiden dat we zorgvuldiger met de natuur omgaan.
