Zandsuppletie Galgeplaat Oosterschelde
In de winter van 2026/2027 gaan Rijkswaterstaat, Provincie Zeeland en Natuurmonumenten aan de slag met het ophogen van de Slikken van den Dortsman en de tweede grootste zandplaat in de Oosterschelde: de Galgeplaat. Met als doel om het wegrestaurant voor vogels als de scholekster, wulp en rosse grutto ook in de toekomst open te houden.
Eind 2022 hebben de ministeries van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV), Provincie Zeeland en Natuurmonumenten een samenwerkingsovereenkomst ondertekend om de planuitwerking te starten voor het ophogen van de Galgeplaat en Slikken van den Dortsman in de Oosterchelde. Door zeespiegelstijging en zandhonger worden de zandplaten in de Oosterschelde kleiner en de omliggende geulen ondieper. Hierdoor staat een belangrijk leefgebied van vogels en zeehonden onder druk. Om ervoor te zorgen dat de Galgeplaat ook in de toekomst een rijk gedekte tafel blijft voor vogels en rustgebied voor zeehonden, is een zandsuppletie nodig.
Planuitwerkingsfase
In de planuitwerkingsfase wordt onder andere het bodemleven, de sterkte en stabiliteit van de Galgeplaat en de omliggende platen onderzocht en verschillende mogelijkheden voor de suppletie ontworpen. Ook worden de gebruikers en belanghebbenden zoals de visserijsector erbij betrokken. Een ander belangrijk aandachtspunt is of dat het uiteindelijk ontwerp vergunbaar en financieel mogelijk is. De planuitwerkingsfase loopt tot en met 2024. De verwachting is dat de uiteindelijke zandsuppletie van de Galgeplaat, gelegen in het oostelijk deel van Nationaal Park Oosterschelde, gaat plaatsvinden in de periode 2026-2027.
Voor de voorbereidingen van de suppletie van de Galgeplaat is veel ervaring opgedaan met de ophoging van de Roggenplaat in 2019.
Oorzaak en gevolg
Door de aanleg van de Oosterscheldekering is de dynamiek in de Oosterschelde veranderd. De snelheid waarmee het water in en uit de Oosterschelde stroomt is sterk afgenomen. Met name tijdens stormen wordt zand van de zandplaten afgeslagen, maar door de geringe dynamiek is het getij niet meer in staat om het zand terug op de platen, slikken en schorren te brengen. Beetje bij beetje kalven de zandplaten af. Dat noemen we zandhonger. Daarnaast speelt zeespiegelstijging ook een belangrijke rol. De platen komen niet alleen door zandhonger lager te liggen, maar verdwijnen ook langzaam onder water door het stijgen van de zeespiegel. Doordat de Galgeplaat en omliggende platen steeds kleiner worden en korter droog liggen, kunnen trekvogels minder lang voedsel verzamelen en zeehonden op de plaat uitrusten. Als er op korte termijn geen actie wordt ondernomen, wordt het evenwicht verstoord en zal dit gevolgen hebben voor de flora en fauna.
De Galgeplaat wordt gekenmerkt door getijdengeulen die de plaat doorsnijden.
Kennis, ervaring en innovatie
Met het oog op klimaatverandering is het belangrijk om te onderzoeken hoe klimaatbestendig dit soort grote projecten zijn. De kennis van andere grootschalige suppletieprogramma’s zoals de suppletie van de Roggenplaat en de Zandmotor Ameland en Ter Heijde wordt meegenomen in de planuitwerkingsfase van de Galgeplaat en omgeving. Ook kennisinstituten Deltares en Wageningen University & Research zijn nauw betrokken bij de uitwerking.
