Herstel hoogveen in Witte Veen helpt natuur én klimaat

Samen natuur versterken en uitstoot verminderen

Samen met gemeente Haaksbergen, provincie Overijssel en bijdragen van onder meer het ministerie van LVVN en de Europese Unie heeft Natuurmonumenten uiteenlopende werkzaamheden uitgevoerd om het zeldzame hoogveen te herstellen. Daarmee worden de natuur en biodiversiteit in het gebied versterkt én wordt de uitstoot van broeikasgassen verminderd. 

Bijzondere natuur

In het Witte Veen ligt nog zo’n dertig hectare hoogveen, zeer zeldzaam geworden in Nederland en met een grote natuurwaarde. Die bijzondere natuur werd bedreigd door verdroging en een teveel aan stikstof. Daarom zijn de afgelopen twee jaar allerlei maatregelen uitgevoerd om het hoogveen te herstellen. Dit had twee belangrijke redenen: de unieke natuurwaarden van het gebied behouden en de biodiversiteit versterken. En om de broeikasgasuitstoot van het hoogveen te verminderen en op den duur zelfs broeikasgassen vast te leggen.

Herstelmaatregelen

Om verdroging tegen te gaan en water langer vast te kunnen houden in het gebied zijn sloten en greppels gedempt. Een damwand in het kwetsbare hoogveen is hersteld en er zijn stuwtjes geplaatst aan de buitenrand van het gebied. Op verschillende plekken zijn bomen en begroeiing verwijderd en delen van het gebied zijn gemaaid of geplagd. Zo kunnen het hoogveen en de vochtige heide zich weer gaan ontwikkelen. Ook zijn enkele oude vennen hersteld en is de waterkwaliteit van de bestaande vennen verbeterd. Al deze maatregelen zorgen ervoor dat de natuur in het Witte Veen sterker wordt en de biodiversiteit toeneemt. Zo voelen zeldzame soorten als de hoogveenglanslibel, boomkikker en kraanvogel zich hier helemaal thuis.

Klimaatvoordelen

Naast het versterken van de natuur brengt dit herstelproject belangrijke klimaatvoordelen mee. Veen dat uitdroogt wordt afgebroken en stoot CO2 uit. Door het natter maken van het hoogveen wordt deze uitstoot verminderd. Als het hoogveen goed herstelt kan er op termijn zelfs nieuw veen worden gevormd, waardoor CO2 wordt vastgelegd. Ook is het Witte Veen door meer water vast te houden beter bestand tegen grote droogte. Een gezond hoogveen kan in natte tijden veel water vasthouden; in droge tijden blijft de watervoorraad daardoor in het hele gebied langer op peil. Niet alleen winst voor de natuur dus, maar ook voor het klimaat.

Onderzoek broeikasgassen

Bijzonder is dat het natuurherstel in het Witte Veen gekoppeld is aan onderzoek naar de uitstoot van broeikasgassen. Hierbij wordt de uitstoot van CO2 en methaan in het hoogveen gemeten. Dit is het eerste hoogveengebied in Nederland waar dergelijk onderzoek wordt gedaan. Het onderzoek loopt nog door tot 2026 en wordt vanuit de Europese Unie (LIFE) gesubsidieerd. Ook op andere plekken in Europa worden deze metingen gedaan: Duitsland, Polen, Ierland en België. Omdat veenontwikkeling duizenden jaren lang kan doorgaan, bieden dergelijke gebieden de grootste kans op het vastleggen van broeikasgassen. En tegelijk ligt daar ook een grote uitdaging, want in de veengebieden op aarde - slechts 3% van het oppervlak - ligt maar liefst 30% van de koolstof op land opgeslagen. Bescherm je deze gebieden niet goed, dan kan die grote hoeveelheid koolstof vrijkomen als CO2.

Samenwerking

Het Witte Veen is onderdeel van een keten van hoogveengebieden langs de Duitse grens. De meeste hiervan zijn opgenomen in Natura 2000, het Europese netwerk van beschermde natuurgebieden. Natuurmonumenten voerde dit project samen met provincie Overijssel en gemeente Haaksbergen uit in het kader van Ontwikkelopgave Natura 2000. Het ministerie van LVVN draagt bij via Versneld Natuurherstel en de Europese Unie vanuit het LIFE Multi Peat project. In dit project wordt in vijf landen gewerkt aan herstel van (hoog)veen om te zien hoe dit bijdraagt aan het behalen van klimaatdoelen.