Graslanden maaien in Flevoland
In Flevoland zijn we begonnen met het maaien van verschillende graslanden binnen onze gebieden. Anders dan bij een agrariër gaat het bij Natuurmonumenten niet om de daadwerkelijke opbrengsten die van een grasland afkomen; wij hebben geen vee te voeren. Ons belangrijkste doel is het zijn van een grasland an sich, met alle landschappelijke en ecologische waarden die daarbij horen.
Bloemen en kruiden
Het is goed om te bedenken dat een 'natuurlijk' grasland eigenlijk maar voor een klein deel uit grassen bestaat, maar vooral uit bloemen en kruiden. Wil je in Nederland een grasland open houden dan moet je het maaien of begrazen, anders groeit het dicht met bomen en struiken (helemaal op de rijke grond van Flevoland gaat dat ontzettend snel). Een graslandje in een groot bos heeft vaak veel waarde. Zo warmt het sneller op en biedt het luwte, iets wat voor met name insecten ontzettend belangrijk is. Daarnaast huisvest grasland ontzettend veel plant- en diersoorten die alleen kunnen overleven in deze 'open' situatie.
Een eenzame orchidee in een grasland zonder gras, maar wel ontzettend veel jonge wilgjes. Hier niet maaien betekent een bos in wording
Vroeg maaien?
'Maar waarom maaien jullie nu al, dat kan toch ook een keer aan het eind van het seizoen?'
In de perfecte wereld zou je dit misschien wel willen. Alle planten hebben zaad gezet en de dieren hebben zich kunnen voortplanten. Het probleem hierbij is dat een deel van onze graslanden nog erg rijk zijn qua voedingsstoffen en daardoor vrij monotoon. Dit betekent vaak dat één of meerdere grassoorten de overhand hebben of nemen. Maai je in zo’n gebied maar één keer, dan houd je deze situatie in stand of is er zelfs sprake van verruiging waardoor vaak als eerste de bloemen verdwijnen, de basis voor heel veel insecten.
Onze boswachters bekijken en beoordelen in het voorjaar elk grasland. Staat er veel gras (of boompjes) dan gaan we maaien. Is het gebied al heel bloemrijk dan kunnen we het laten staan en maaien we nog niet. Dit zijn soms lastige keuzes en het brengt uitdagingen met zich mee. In sommige gevallen staan er al best wat bloemen, maar je weet dat het met net wat intensiever beheer nog mooier kan worden. Of er zitten graspiepers te broeden, maar voor de planten moet je toch echt gaan maaien. Op dat moment kiezen we vaak voor onze lange termijn visie en willen we toch maaien. In die gevallen zetten we de meest bloemrijke delen af zodat die niet meegemaaid worden. En met behulp van een drone speuren we de graslanden eerst af naar nesten die kunnen worden ontzien.
Een hoog dicht grasland met weinig kleur. Bloemen en kruiden krijgen hier geen enkele kans. Maaien dus.
Sinusbeheer
Een maaimethode die we ook toepassen is het zogenaamde sinusbeheer. Hierbij maaien we in golven en blijft ook altijd een deel van het gewas staan. Hierdoor ontstaat er extra veel randlengte wat belangrijk is voor insecten, blijven er stukken gewas staan om in te schuilen, maar worden er ook delen verschraald en ontstaat er weer korte, snel opwarmende vegetatie.
Eerste Harlekijnorchis van Flevoland
Natuurmonumenten Flevoland is de laatste jaren kritischer gaan kijken naar onze graslanden en hebben daarbij mooie, maar soms ook moeilijke keuzes moeten maken. Met resultaat: we zien de graslanden echt opleven. En hoe mooi is het dan dat ook de natuur nog een handje helpt; zo werd eind mei de eerste Harlekijnorchis van Flevoland vastgesteld in een van onze gebieden!
De Harlekijnorchis
