Fietsen in het donker verstoort de natuurlijke balans
In de donkere avonduren door de natuur fietsen: het klinkt leuk en avontuurlijk, maar de invloed ervan op alles wat daar in het groen leeft is groot. Dieren raken uit hun slaapritme en hun nachtelijke jacht naar eten wordt ineens een enorme uitdaging. Dat wordt nog eens versterkt als ze alleen aan wandelaars gewend zijn. En dat is precies wat er dreigt te gebeuren in Voornes Duin. Hier loopt geen officiële mountainbikeroute doorheen en toch zien we er een toename in fietsactiviteiten – op tijden dat het gebied al ‘leeg’ hoort te zijn.
Rust, reinheid, regelmaat. Met deze oudhollandse opvoedspreuk zijn velen van ons groot geworden. Hoe zorgvuldig we deze drie basisbehoeften bieden aan onze kinderen, hoe niet toepasbaar dit lijkt op dieren. Maar het tegenovergestelde is waar. De natuur gaat goed op bepaalde voorspelbaarheid. Zoomen we specifiek in op natuurgebieden waar recreatie plaatsvindt, dan zijn daar in een etmaal drukke en rustige momenten. Daar spelen dieren op in, om voldoende te kunnen rusten en eten te zoeken. We helpen ze hierbij door van zonsopkomst tot zonsondergang bezoekers toegang te geven en daarna de gebieden ‘gesloten’ te houden.
Waarom de natuur rust nodig heeft
Heerlijk! Nu kunnen de reeën op zoek naar voedsel, uilen starten de jacht naar muizen en hier en daar zoeken vogels een slaapplek. Dan ineens komt er een groep mountainbikers voorbij. Ze lachen en roepen wat naar elkaar en verlichten het pad met felle fietslampen. De ree trekt zich geschrokken terug en rent misschien zelfs de weg over, met alle gevolgen van dien. De uil kan geen muis meer vinden en de vogels zijn klaarwakker. Iedereen heeft weleens een gebroken nacht, maar hier raakt het meer. Onze ecoloog Matthijs Broere legt uit: “Bij nachtelijke bezoeken in de natuurgebieden neemt de broodnodige rustige periode voor veel soorten af en wordt een gebied minder geschikt of moet er zelfs een nieuwe balans komen. Voor sommige dieren is de nachtelijke periode het enige geschikte moment om actief te kunnen zijn of juist het enige moment dat ze rust hebben.”
De paden volgen
Kijken we naar de drie woorden uit het gezegde, dan zijn die ook van belang wanneer het gaat over routes en zonering. Matthijs vertelt: “Over het algemeen past de natuur zich aan aan de aanwezigheid van paden in een gebied of aan drukke zones in een natuurterrein. Dat betekent bijvoorbeeld dat er direct langs wandelpaden minder vogels broeden of dat reeën bepaalde delen van het terrein mijden. Als recreanten altijd over hetzelfde pad komen en gaan, dan went dat. De rust wordt enorm verstoord als bezoekers van de paden afwijken.” Het is niet verrassend dat die gewenning ook geldt voor de manier waarop iemand door de natuur trekt. Wandelaren en hardlopers verplaatsen zich in een ander tempo en met ander geluid dan mountainbikers.
Het moge duidelijk zijn: een verdeling tussen recreatie en rust is nodig in de natuurgebieden. Buiten de toegestane tijden op de fiets stappen verstoort dit enorm. Laten we met elkaar overdag de natuur in gaan via de daarvoor bestemde paden. Dan kunnen we blijven genieten van de natuur en dan kan de natuur van tijd tot tijd tot rust komen!
