Levend Krijt
Na bijna honderd jaar kalkwinning door de Eerste Nederlandse Cement Industrie presenteert Natuurmonumenten een plan om de ENCI-groeve een nieuwe toekomst te geven. Een toekomst waarin niet de industrie maar de natuur centraal staat. Het plan met de naam Levend Krijt bestaat uit een ruim 2,5 kilometer lang beleefpad door de voormalige kalksteengroeve.
** Zowel het idee als deze projectpagina zijn nog in ontwikkeling. Kom nog eens terug, we werken deze pagina regelmatig bij. **
- Uitkijkplatform Sint-Pietersberg
Toon op kaart - Alle projecten
Van industrie naar natuur
Begin 20e eeuw graaft De Eerste Nederlandse Cement Industrie (ENCI) een groot deel van de Sint-Pietersberg af. Een drama voor de natuur, maar belangrijk voor de (weder)opbouw van Nederland. In de jaren 1970 groeit de kritiek. Steeds meer mensen maken zich zorgen om de gevolgen van de kalkwinning op hun leefomgeving en de natuur. De ENCI, gemeente Maastricht, Provincie Limburg, Natuurmonumenten en inwoners van Maastricht werken samen aan een Plan van Transformatie voor het gebied. In 2018 stopt de kalkwinning en twee jaar later sluit de ENCI in Maastricht definitief haar deuren. De provincie Limburg draagt de ENCI-groeve over aan Natuurmonumenten en daarmee wordt de groeve teruggeven aan de natuur.
Dankzij de kalkrijke bodem met veel hoogte en daardoor temperatuur- en vochtgehalteverschillen kunnen er leefgebieden ontstaan voor een grote diversiteit aan bijzondere planten diersoorten. Lees hier meer over de ENCI-groeve als kraamkamer voor bijzondere soorten.
Naast de bijzondere natuurwaarde is de groeve van grote geologische en historische waarde. Door het graven zijn miljoenen jaren geschiedenis bloot komen te liggen. Het is een waar paradijs voor nieuwsgierige mensen. Natuurmonumenten wil al deze bijzonderheden graag delen en wil de groeve daarom open stellen voor bezoekers zoals ook is afgesproken in het Plan van Transformatie.
Natuurontwikkeling mogelijk maken
Natuurmonumenten wil de ENCI-groeve alle kansen geven om zich te ontwikkelen tot een voor Nederlandse begrippen uniek natuurgebied. Daarom voert Natuurmonumenten intensief beheer uit. Zoals het kaal houden van rotswanden, het verwijderen van exoten en het begrazen van de kalkgraslanden. Een pomp in de diepe plas zorgt voor het waterbeheer want de groeve ligt lager dan de Maas.
Het beheren van de bijzondere natuur, het pompen en het veilig open stellen, is erg kostbaar. Natuurmonumenten ontvangt op dit moment hier geen overheidssubsidie voor en heeft daarom andere inkomstenbronnen nodig.
De uitdaging voor Natuurmonumenten
Hoe kunnen we een voor Nederlandse begrippen uniek natuurgebied ontwikkelen in de voormalige ENCI-groeve en deze op een veilige en beheersbare manier openstellen voor publiek?
Een beleefpad door de ENCI-groeve
Natuurmonumenten heeft een plan gemaakt om de ENCI-groeve op een veilige manier toegankelijk te maken voor bezoekers zonder begeleiding. Het plan 'Levend Krijt, een beleefpad door de ENCI-groeve' bestaat uit een ruim 2,5 kilometer lang beleefpad door de voormalige kalksteengroeve. Op verschillende plekken langs het pad beleeft je de interessante verhalen van de groeve zoals over de geologie, de menselijke geschiedenis en over de natuur. Zo kom je meer te weten over het ontstaan van het dikke kalksteenpakket waarin verschillende mosasaurussen en fossielen gevonden zijn, over kalksteenwinning, over planten en dieren die zich in de groeve thuis voelen en hoe Natuurmonumenten de natuur in de ENCI-groeve zoveel mogelijk kansen biedt.
Op verschillende plekken langs het pad zijn rustpunten waar je lekker kunt zitten en kunt genieten van telkens een ander uitzicht, de weidsheid en de rust. Drassige delen van de route worden toegankelijk door middel van een vlonderpad. Daar waar het beleefpad de centrale waterplas kruist, loop je via een drijvend pad naar de andere kant van het water.
Gebiedsbijdrage om toegangsbeheer te regelen en kosten te dekken
In het Plan van Transformatie ENCI-gebied is afgesproken dat er in de diepe groeve ruimte is voor extensieve recreatie waarbij de kwetsbare natuur wordt ontzien. Om te voorkomen dat de diepe groeve wordt overlopen door massa’s bezoekers is toegangsbeheer noodzakelijk. Het beheren van de bijzondere natuur en het veilig open stellen, is erg kostbaar. Natuurmonumenten ontvangt hier geen overheidssubsidie voor en heeft daarom andere inkomstenbronnen nodig. Wanneer je een kaartje koopt voor het beleefpad komt je bijdrage ten goede aan het beheer en een veilige openstelling van de groeve. Zoals al eerder tussen de partners van het Plan van Transformatie afgesproken, krijgen inwoners van Maastricht gratis toegang tot de diepe groeve en worden ze gevraagd het werk van Natuurmonumenten op andere manieren te steunen.
'Het beleefpad begint op een plein. Hier ontmoet je de boswachter, koop je een kaartje en daal je de trap af de diepe groeve in. Met de aankoop van je kaartje draag je bij aan het behoud en beheer van deze bijzondere plek. De kaartverkoop maakt het ook mogelijk om het aantal bezoekers te reguleren. Het pad voert je langs elementen die verhalen vertellen over de geologie, de industrie en de bijzondere natuurontwikkeling tot leven brengen. Op verschillende plekken zijn rustpunten waar je geniet van telkens een ander uitzicht, de weidsheid en de rust. Met hernieuwde waardering voor het gebied kom je terug op het plein.'
Van plan naar realisatie
2024 Staat in het teken van financiering zoeken en nagaan of de benodigde vergunningen verkregen kunnen worden. Als dat positief verloopt, dan wil Natuurmonumenten in 2025 het plan Levend Krijt verder vorm en inhoud geven samen met de inwoners van Maastricht, vergunningen aanvragen en starten met de realisatie. Het streven is om de diepe groeve en het beleefpad in het voorjaar van 2026, honderd jaar na de start van de kalksteenwinning door ENCI, open te stellen voor individuele bezoekers.
Blijf op de hoogte
Op zaterdag 1 juni organiseert Natuurmonumenten een Open Dag waarbij we het plan ‘Levend Krijt, een beleefpad door de ENCI-groeve’ terplekke toelichten. Op die dag nodigen we inwoners van Maastricht en andere buren van de Sint-Pietersberg uit om mee te denken over de verdere uitwerking van het pad.
Wil je tussentijds op de hoogte blijven van de ontwikkelingen? Schrijf je in voor de speciale nieuwsbrief over de ontwikkelingen in natuurgebied Sint-Pietersberg.
Doe mee!
Wil je meedoen dit plan te realiseren? Wil je financieel bijdragen of heb je ideeën voor de fondsenwerving of de verdere invulling? Stuur een mail naar [email protected] dan nemen we contact met je op.
