Arme bodem, rijke natuur
Door het gebruik van kunstmest en de toename van stikstof is de samenstelling van de bodem veranderd, het is voedselrijker geworden. Bijzondere en vaak voor Nederland zeldzame soorten, die vroeger hier op de Sint-Pietersberg voorkwamen, zijn verdwenen. De biodiversiteit in dit gebied is afgenomen. Is dit erg? Ja, want in de natuur hangt alles met elkaar samen, alle soorten samen vormen één systeem waar ook wij mensen onderdeel van uitmaken. Met de verdwijning van een soort wordt het systeem kwetsbaarder. Vergelijk het met een blokkentoren, neem je een blokje weg, dan staat de toren nog maar is wel instabieler geworden.
Door de juiste maatregelen op het juiste moment te nemen en goed te blijven monitoren, kunnen we deze soorten terug krijgen.
Niet zomaar een grasveld
'Ik ruik pizzakruiden' riep de man op de Kitebuggy die dwarsdoor het kruiden- en faunarijke grasland crosste met zijn drie brede banden. We raakten in gesprek over het verschil tussen een kruiden- en faunarijk grasland en een gewoon grasveld. We bekeken samen de bodem, rolklaver, wilde tijm, wilde marjolein (beter bekend als oregano) en vele grassoorten. Hij was verbaasd over de geuren en kleuren. Pakte zijn spullen en besloot een minder kwetsbare plek te zoeken voor zijn hobby.
De kudde
Dagelijks trekken bijna 300 schapen en een tiental geiten met herder en hond over de berg. In nauw overleg met het beheerteam en de ecoloog maken we een planning welke kalkgraslanden wanneer worden begraasd. De herder bepaalt ter plekke waar en hoe lang de schapen grazen. De schapen eten de snelgroeiende voedzame grassoorten en zo ontstaat er ruimte voor de iets langzamer groeiende bloemen en kruiden. Hierdoor krijgen veel meer soorten een kans en ontstaat er een grotere diversiteit aan bloemen en planten waar weer bijzondere insecten zoals vlinders op af komen.
Schapen poepen en deze meststoffen willen we zo min mogelijk op de weides, want deze mest bevat voedingsstoffen. 's Nachts en in de vroege ochtend poepen de schapen het meest. Het zou daarom ideaal zijn wanneer de schapen 's nachts op stal zouden kunnen gaan. Helaas hebben we op de Sint-Pietersberg nog geen schaapskooi. De schapen staan daarom in nachtkralen, afgezette stukken wei waar zij veilig de nacht door kunnen brengen en waar de meststoffen zich concentreren.
)
Maatwerk
Begrazen heeft vele voordelen boven maaien: Het schaap verspreidt zaden via de vacht, de poep en de hoeven, brengt variatie in hoogte en structuur en maakt open plekken door de hoeven waar zaden kunnen ontkiemen. Ook kun je met de kudde op plekken komen waar het onmogelijk maaien is. Plekken waar stenen in het gras liggen of op hele steile hellingen. Waar maaien technisch wel mogelijk is, maaien we met de tractor of bosmaaier. Zo kunnen we extra voedingsstoffen afvoeren. Het grootste deel van het maaisel is weer voedsel (hooi) voor de schapen in de winter. Op de steile hellingen gebeurt het hooien met de hand.
Kort voordat er gemaaid wordt maken de boswachters, de ecoloog en monitoring vrijwilligers een rondgang door het te maaien perceel. Als er een bijzonderheid wordt gevonden zoals een opkomende zeldzame soort, een bloeiende orchidee of een reekalfje, markeren we de plek zodat de boswachter weet dat hij daar niet moet maaien. Ook zetten we delen van bloemrijke vakken uit die niet gemaaid mogen worden, ongeveer 30% blijf staan. Op deze manier blijft er voldoende nectar en vegetatie voor vlinders en kunnen rupsen en poppen overwinteren.
Hard werken loont
Soms duurt het lang, heel lang voordat je resultaat ziet van al het grazen, maaien en afvoeren. Groot was dan ook de blijdschap toen na jaren van intensief beheer, dit jaar een bloeiend Soldaatje werd gevonden op een graslandje waar mijn collega hoopte ooit weer 'oude soorten' terug te krijgen.
_0)
Doe mee!
Als we nu maatregelen nemen, kunnen we ervoor zorgen dat we niet nog meer planten en dieren verliezen.
Deze Tweede Kamerverkiezingen doen er meer dan ooit toe voor de natuur. Het volgend kabinet moet de bedreigingen aanpakken en snel vaart maken met het Nationaal Programma Landelijk Gebied. De natuur kan niet langer wachten! Daarom roepen we zoveel mogelijk mensen op om de natuur een luide en duidelijke stem te geven zodat de politiek niet meer om de natuur heen kan. Het doel: Een zo groen mogelijk coalitieakkoord.
Doe mee, wens de natuur beterschap en roep daarmee de politiek op om de natuur beter te beschermen.
