Fort Sint Pieter

Fier boven op de Sint-Pietersberg beschermde Fort Sint-Pieter de stad Maastricht tegen de vijand. Het fort is één van de hoogtepunten op de berg.

Ontdek het fort zelf, ga 'underground' met een rondleiding!

Strategisch punt

Door de eeuwen heen is vestingstad Maastricht talloze malen belegerd en veroverd. De Sint-Pietersberg net buiten de stad is daar meermalen bij betrokken. De directe aanleiding om er een fort te bouwen is het beleg van 1673 door Lodewijk XIV, de Franse Zonnekoning. De stad wordt dan vanaf de berg beschoten. Stadscommandant Daniël Wolf van Dopff begint daarna aan de bouw van een stenen, vijfhoekig fort met maar liefst twaalf geschutsopstellingen.

In 1794 belegeren de Fransen de stad opnieuw. Vergeefs proberen zij dan het fort op te blazen vanuit gangen in de Sint-Pietersberg. In de mergelgroeven zijn de sporen van de ontploffing nog zichtbaar! Het fort blijft ongedeerd, maar stad en fort moeten zich uiteindelijk toch overgeven.

Kruit of kruid?

De kruitsporen uit vroeger tijden hebben in de loop der tijd plaatsgemaakt voor ander kruid. Op de oude fortmuren groeien in de kalkrijke voegen tussen de stenen muurplanten als muurleeuwenbek en boerenwormkruid.

Na de Franse tijd is het fort ingrijpend gemoderniseerd. Maastricht is dan een belangrijke vesting in het nieuwe Koninkrijk der Nederlanden. Deze modernisering is niet voor niets. Tussen 1830 en 1839 is de vesting Maastricht een Nederlandse enclave in Belgisch gebied en is het fort in staat van paraatheid.

Daarna wordt het rustiger. In 1867 is de vesting Maastricht opgeheven en enkele jaren later wordt het fort verkocht. Maar de koper moet wel het fort onklaar maken. Een periode van verval begint.

Fort wordt toeristische trekpleister

In 1936 geeft de gemeente het fort een nieuwe bestemming, mede om toeristen aan te trekken. Als werkverschaffing wordt er puin geruimd en er komt een restaurant, dat later weer wordt gesloten.

Tussen 2006 en 2012 krijgt het fort het oorspronkelijke uiterlijk terug bij een ingrijpende restauratie. Bewust kiest men ervoor bepaalde delen niet te reconstrueren maar ruïne te laten. Zo blijft de geschiedenis zichtbaar en is er ook plaats voor bijzondere planten en dieren.

• Bouwjaar: 1702
• Architect: Daniël Wolf van Dopff
• Status: Rijksmonument