Verondiepen zijbeekjes Noor

Natuurmonumenten, Waterschap Limburg, gemeente Eijsden-Margraten, LLTB, Rademacher/De Vries en Provincie Limburg werken in het project ‘Liquid Commons Noordal’ samen aan het toekomstbestendiger maken van het watersysteem in dit Natura2000-gebied. Natuurmonumenten gaat 23 oktober in de Noorbeemden starten met het minder diep maken van enkele zijbeekjes van de Noor. Door de natte weersomstandigheden zijn de werkzaamheden tot nader order uitgesteld.

Wateroverlast lijdt tot verdroging

Noorbeemden is een natuurgebied langs de Noor met voor Nederland unieke kalktufbronnen, natte hooilanden en vochtige en alluviale (broek)bossen waar bijzondere planten- en diersoorten leven. Het is een Natura 2000 gebied met als doelstelling het instandhouden, vergroten en verbeteren van de kwaliteit van het gebied. De grondwaterstanden in het gebied zijn echter te laag waardoor het gebied dreigt te verdrogen met als gevolg dat er bijzondere soorten verdwijnen.

Door piekafvoeren tijdens hevige neerslag slijt de Noor door het schurende water telkens een stukje dieper uit en komt steeds dieper in het gebied te liggen. De diep ingesneden beek onttrekt veel water aan het omliggende gebied waardoor de grondwaterstand steeds lager wordt. Als dit proces van insnijding verder doorgaat, bestaat de kans dat de Noor door de harde laag in de beekbodem slijt en (deels) ondergronds gaat stromen. Dan komt een deel van de beek droog te staan met verdere verdroging als gevolg.

Overschot aan voedingsstoffen

Naast verdroging heeft de natuur ook te lijden van een slechte waterkwaliteit. Tijdens de piekafvoeren is het rioolstelsel van Noorbeek niet toereikend om hemelwater en riool water te scheiden en wordt rioolwater gestort op de Noor. Regenwater wat tijdens hevige buien niet de kans krijgt om de bodem in te trekken en bovengronds over landbouwgronden afstroomt, neemt meststoffen op en zorgt voor een teveel aan voedingsstoffen in de natuur.

Aanpak op orde brengen watersysteem

Om wateroverlast in Noorbeek en verdroging van de Noorbeemden te voorkomen, moet regenwater zoveel mogelijk opgevangen en vastgehouden worden daar waar het valt zodat de piekafvoeren in de Noor in aantal en hoeveelheid water afnemen. Dat kan door bijvoorbeeld het afkoppelen van hemelwater, het tegengaan van verdere verharding van tuinen en openbare ruimte, de aanwezige regenwaterbuffers te optimaliseren en door de inrichting van het landelijk gebied aan te passen bijvoorbeeld door het aanbrengen van landschapselementen die water vertragen. In en rondom de Noor kunnen ook maatregelen genomen worden.

Eerste stap op orde brengen watersysteem Noorbeemden

Natuurmonumenten gaat eind oktober een eerste stap zetten met het toekomstbestendig maken van het watersysteem in de Noorbeemden door enkele zijbeekjes van de Noor minder diep te maken waardoor de grondwaterstand plaatselijk zal stijgen. Ook worden met natuurlijk materiaal drempeltjes aangelegd die het water in de zijbeekjes vertragen. De aannemer gebruikt hier zoveel mogelijk gebiedseigen materialen zoals grind, zand en boomstammen voor.

Dat betekent dat in graslanden van Natuurmonumenten bovenaan de helling de bovenlaag van de grond verwijderd wordt om het hieronder liggende grind te kunnen winnen. De aannemer maakt hier vervolgens drempels in het grasland die afstromend water vertragen en het water meer tijd geven om in de bodem te infiltreren.

Daar waar drainagebuizen worden aangetroffen, haalt de aannemer deze weg. Deze buizen zijn in het verleden aangelegd - toen de gronden nog in agrarisch gebruik waren - om het natte land eerder in het jaar te kunnen bewerken met machines. Om wateroverlast en verdroging te voorkomen, is het belangrijk water juist vast te houden in plaats van versneld af te voeren.

Op een paar plaatsen in het beekdal gaat Natuurmonumenten ook de bovenlaag weghalen en afvoeren van graslandjes die teveel voedingsstoffen bevatten. Hierdoor ontstaat een lager geleden nattere en voedselarmere situatie waar veel planten van profiteren.

Mogelijke overlast

De geplande werkzaamheden kunnen mogelijk (geluids)overlast veroorzaken door voertuigen en machines die graafwerkzaamheden uitvoeren, grond verplaatsen en afvoeren en door motorzagers die bomen vellen voor de drempeltje in de Noor en om ruimte te maken voor de machines.

Liquid Commons Noordal

Het project Liquid Commons Noordal draagt bij aan de doelen van het Limburgs Programma Landelijk Gebied. Het projectdoel is het gezamenlijk werken aan het onderzoeken, beoordelen, financieren en uitvoeren van maatregelen ten behoeve van het vasthouden van water en verminderen van wateroverlast in de toekomst en van het beschermen en ontwikkelen van de natuur. Het 2-jarige project beoogt de waterveiligheid van het Noordal en Noorbeek te verbeteren in een duurzamer landgebruik. Dat kan leiden tot diverse herinrichtingen in diverse terreinen buiten en binnen de bebouwde kom.

Meer weten?

Via de communicatiemiddelen van Natuurmonumenten en de projectpagina Liquid Commons Noordal houden we iedereen op de hoogte van de voortgang. Meld je aan voor de digitale nieuwsbrief Geuldal van Natuurmonumenten.

Heb je een vraag of melding over dit project van Natuurmonumenten? Mail dan naar [email protected]