Aanleg nieuwe watertoevoer naar schraallanden langs De Meije

De schraallanden langs de Meije zijn onderdeel van Natura 2000-gebied Nieuwkoopse Plassen & De Haeck; een zeer uniek laagveengebied dat op Europese schaal zijn gelijke niet kent. In de Hollandse polder komt zeldzame natuur voor, die hier vroeger standaard aanwezig was, zoals blauwgrasland. Op delen hiervan groeien zeldzame planten als klokjesgentiaan, blauwe zegge, blauwe knoop en diverse orchideeën. Die geven het grasland een mooie blauwe kleur. Vandaar dat het ook wel blauwgrasland wordt genoemd.

Door intensiever landgebruik (meer bemesting, lagere waterpeilen) is het blauwgrasland vrijwel overal verdwenen. Op de overgebleven plekken, zoals op de schraallanden bij Zegveld, gaat de kwaliteit van het blauwgrasland achteruit.

Pilot

In het verleden is geprobeerd om het blauwgrasland van Staatsbosbeheer te herstellen. Dit lukte niet om twee redenen. Er is verdroging van het gebied door de lage waterpeilen ten behoeve van de landbouw. Ook verzuurt de grond steeds meer door aanhoudende hoge stikstofdepositie uit de lucht. Tijdens een pilot in het kader van het Natura 2000-beheerplan voor Nieuwkoopse Plassen & de Haeck is een aantal jaar geleden geprobeerd om het blauwgrasland te herstellen door de schraallanden te bevloeien met water uit de aangrenzende rivier de Meije. Deze proef slaagde niet, omdat het water in de Meije ongeschikt is. De gehaltes aan nutriënten en fosfaat in het water van rivier de Meije zijn te hoog. Hierdoor wordt de grond te rijk om de bijzondere plantensoorten van blauwgraslanden te behouden. De blauwgraslanden hebben juist schoon en voedselarm water nodig.

Schoonwaterverbinding

Om de blauwgraslanden te voorzien van schoon en voedselarm water legt Natuurmonumenten in samenwerking met Staatsbosbeheer en Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR) een schoonwaterverbinding aan onder de Meije (zowel de rivier, als de weg). Daardoor kan in de herfst schoon water naar de schraallanden worden gevoerd om de soorten die thuishoren in de blauwgraslanden kans te geven om zich meer en beter te ontwikkelen. Het water wordt na een korte periode van inundatie via een retourpomp weer teruggevoerd naar de Nieuwkoopse Plassen. De werkzaamheden vinden plaats in de winter van 2023-2024. De weg wordt niet afgesloten, omdat er onder het wegdek en het water door wordt gewerkt. Zodra er een exacte planning is van het project, zullen we dat hier plaatsen. De aanleg van de schoonwaterverbinding wordt mogelijk gemaakt door het Ministerie van LNV.

Bufferzone

Aanvullend gaat Staatsbosbeheer een bufferzone rondom de blauwgraslanden inrichten en de waterhuishouding van de schraallanden aanpassen. Dit zorgt ervoor dat er minder water wegstroomt uit de blauwgraslanden dan in de huidige situatie en meer ruimte ontstaat voor riet- en moerasvogels. Alle informatie over dat project is hier te vinden. De aanleg van de bufferzone wordt mogelijk gemaakt door de provincie Utrecht.