Wandelroute Beekhuizen Keienberg Veluwezoom, bij Velp

Vanaf de parkeerplaats bij Restaurant Woodz steek je de Beekhuizenseweg over; kijk goed op de kaart en wandel naar punt 1.

Tijdens deze wandeling volg je de voetsporen van de vroegere bewoners van kasteel Biljoen. Het landgoed Beekhuizen werd in 1682 gekocht door Alexander van Spaen. Zijn nazaat Johan Frederik Willem (1746-1827) veranderde het gebied in een echt romantisch lustoord: het ‘Gelders Arcadië’. De wandelaar kon hierin eindeloos dwalen, zich overgeven aan de schoonheid van het landschap, en de tijd vergeten. Van Spaen haalde inspiratie uit zijn reizen naar Italië, Zwitserland en Frankrijk. Daarna legde hij op Beekhuizen vijvers en watervallen aan, met rotspartijen en mooie doorkijkjes om bij weg te dromen. 

Behalve dromen wilde Van Spaen ook aan het denken zetten. Daarom liet hij op Biljoen en Beekhuizen tekstborden plaatsen. De gedichten koos hij van klassieke (Vergilius, Petrarca) en in die tijd moderne schrijvers (Jacques Delille). De teksten gingen over paradijselijke landschappen, en over emoties die door dit landschap opgewekt konden worden. 

Kasteel Biljoen ligt iets verderop aan de rand van Velp. Het wordt tegenwoordig weer bewoond, en is niet toegankelijk voor publiek. De grote zaal is beroemd om zijn stucwerk, naar prenten van de Italiaanse kunstenaar Piranesi. Vooral zijn ‘Vedute di Roma’: stadsgezichten op Rome. Van Spaen kocht ze in het atelier van de kunstenaar zelf.

Niet voor niets wordt deze omgeving wel ‘Klein Zwitserland’ genoemd. De paden stijgen en dalen afwisselend. Soms zacht, soms met meer overtuigingskracht.

Dit heuvelachtige landschap, waar loofbomen worden afgewisseld met naaldbomen, herinnert ook aan de laatste twee ijstijden, ongeveer 200.000 jaar geleden. Eerst schoof het oprukkende ijspakket vanuit Scandinavië complete landmassa’s voor zich uit waardoor deze stuwwallen werden geboetseerd. Na het ijs kregen smeltwater en wind vrij spel. Het landschap werd uitgesleten en raakte bedekt met zand. Daarbij is het grofste zand terechtgekomen op de toppen en hellingen waar het hardst waait. In de luwten vielen juist de fijnste bodemdeeltjes, waardoor hier de vruchtbare lössbodem kon ontstaan.

In de gloriedagen van Landgoed Beekhuizen leidde een 2,5 kilometer lang spiraalvormig pad naar de top (60m). Dit wordt ook wel een serpentine- of slakkenheuvel genoemd. Onderweg boden 16 zichtlijnen uitzicht op de omgeving en het IJsseldal. Tegenwoordig kun je lang niet meer zo ver kijken, door het opgegroeide bos en bebouwing. Wel heeft Natuurmonumenten de Keienberg weer in oude luister hersteld. Om een kijkje te nemen bovenop de berg, wandel je een stuk naar boven.

Net als in de tijd van Van Spaen kun je hier verborgen symbolen en betekenissen ontdekken. Ze verwijzen naar de natuurbeleving uit de Romantiek. Het ontstijgen van het alledaagse, werken aan verbetering van jezelf. De gebogen vorm van de huidige zitplaats is geïnspireerd op een muziekteken, de ‘fermate’. Oftewel: rustmoment. De rechthoekige uitsparingen in het metaal corresponderen met de eerste noten van Beethovens ‘vijfde symfonie’. Hij was een tijdgenoot van Van Spaen en waarschijnlijk net zoals hij lid van de Vrijmetselarij. In de stenen rondom vind je de tekst: PER ASPERA AD ASTRA. ‘Door de moeilijkheden naar de sterren’. En als kleine toegift: wie heel goed door de bomen tuurt, zal in de verte misschien een ‘hert’ spotten, achter knooppunt Velperbroek.