Nieuwe inzichten in de ecologische waarde van de Waddenzee

Het Waddenmozaïek-project richtte zich op de sublitorale natuur van de Waddenzee, het gebied dat permanent onder water staat. Het onderzoek concentreerde zich op soorten die in de bodem of op de zeebodem leven, zoals schelpdieren, wormen, zeesterren, krabben en garnalen. Het Swimway Waddenzee-project bracht de rol van de Waddenzee voor verschillende vissoorten in kaart, met als doel inzicht te krijgen in hun migratiepatronen en het belang van het gebied voor de biodiversiteit.

Onderzoek naar de ecologische betekenis van de wadbodem

Oscar Franken, wetenschappelijk coördinator van het Waddentools Waddenmozaïek-project, blikt terug: "Tot voor kort ontbrak een gebiedsdekkend beeld van het bodemleven in de Waddenzee. Dankzij twee grote bemonsteringscampagnes hebben we nu gedetailleerde data over de verspreiding van bijna 140 diersoorten in het sublitoraal, het altijd onder water staande deel van de Waddenzee, en hun onderlinge relaties."

Het onderzoek richtte zich op de diepere delen van de Waddenzee en bracht de ecologisch waardevolle gebieden in kaart. Daarnaast werden verschillende beheermaatregelen getest. Zo bleek dat complexe structuren bescherming bieden aan jonge schelpdieren, dat harde structuren op de wadbodem snel uitgroeien tot soortenrijke habitats, en werd de mogelijkheid onderzocht om ondergedoken groot zeegras te herstellen.

Ook werd de overlap tussen beschermde gebieden en ecologisch belangrijke locaties geëvalueerd. "In de diepere delen van de Waddenzee valt slechts twee procent van de ecologisch belangrijke locaties binnen beschermde gebieden", zegt Franken. Het onderzoek heeft al met al waardevolle inzichten opgeleverd."

Vissen, schelpdierbanken en de verborgen werelden van de Waddenzee

Het Waddentools Swimway-project richtte zich op vissen in de Waddenzee, met nadruk op onderbelichte gebieden zoals de diepere delen, schelpdierbanken en de randen van het wad. Het onderzoek bracht in kaart hoe verschillende vissoorten gebruikmaken van diverse habitats, welke gebieden cruciaal zijn en wat de impact van klimaatverandering op de vispopulaties kan zijn. Deze inzichten zijn waardevol voor het toekomstige beheer van de Waddenzee.

"Met dit project hebben we belangrijke kennisleemtes opgevuld", zegt wetenschappelijk coördinator Ingrid Tulp. "Dit betreft vooral soorten die buiten de reguliere monitoring vallen, zoals grotere vissen (zeebaars, harders, haaien), schoolvormende vissen (haring, sprot) en vissen in weinig onderzochte gebieden, zoals kwelders en mosselbanken."

Ingrid Tulp vervolgt: "We onderzochten hoe deze soorten zich verplaatsen, welke plekken ze gebruiken, wat ze eten en hoe ze zich ontwikkelen. Ook keken we naar de invloed van klimaatverandering op hun leefomstandigheden. Zo ontdekten we bijvoorbeeld dat zeebaars in de winter naar Het Kanaal zwemt maar elke zomer terugkeert naar zijn vertrouwde plek, en dat vis in kwelderkreken afhankelijk is van zoetwateraanvoer. Daarnaast zijn de diepere geulen van de Waddenzee essentieel voor kleine pelagische vis en de vogels die daarvan afhankelijk zijn."

Intensieve samenwerking voor onderzoek naar de Waddenzee

Het Waddenmozaïek-project is een samenwerking tussen Natuurmonumenten, de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ). Het wordt gefinancierd door het Waddenfonds, Rijkswaterstaat en de provincies Groningen, Fryslân en Noord-Holland.

Het Swimway Waddenzee-project is een samenwerking tussen het NIOZ, RUG, Wageningen Marine Research, de Waddenvereniging, Rijkswaterstaat en Sportvisserij Nederland. Dit project wordt gefinancierd door het Waddenfonds, het ministerie van LVVN, Rijkswaterstaat en de provincies Groningen, Fryslân en Noord-Holland.

Beide projecten maken deel uit van het overkoepelende Waddentools-project.