Column: wat doet recreatie met de natuur?

Inge: “Gijs, wij zitten regelmatig om tafel om toestemmingsaanvragen te bespreken. Ik vind het soms ingewikkeld om te beoordelen wat wel of niet kan. Jij kijkt daar als ecoloog heel anders naar. Kun je me dat uitleggen?”

Gijs: “Tja, Inge, als dit nou eens voor iedereen duidelijk zou zijn, dan hadden we 100% draagvlak voor ons werk. Hoe bepaal je nou wat de natuur kan dragen en wat niet? Dat is een ingewikkelde kwestie, want in de natuur is alles afhankelijk van elkaar en zoals je weet vraagt natuurbeheer om een lange adem. Als je vandaag een zaadje plant, dan staat daar niet morgen meteen een grote boom.”

Inge: “Mooi gezegd, maar daarmee kan ik nog niet uitleggen waarom iets wel of niet kan. Uit onderzoek in 2016 bleek dat de Loonse en Drunense Duinen 3,5 miljoen bezoeken per jaar heeft. Inmiddels zijn we 8 jaar verder en is bekend dat in de Corona-periode veel Nederlanders wandelen in de natuur herontdekt hebben. Ik doe dit werk al ruim 7 jaar en zie ook een stijging in het aantal fotografen, sportclubs en evenementen in de natuurgebieden. We kunnen dus wel stellen dat het aantal bezoekers nog hoger is komen te liggen. Wat doet dat met jou als ecoloog?”

Gijs: “Mijn ecologenhart huilt als ik dit soort cijfers hoor. Ik wil niets liever dan de natuur beschermen en als die drukte nog verder toeneemt, weet ik al wie aan het kortste eindje trekt…”

Inge: “We hebben het steeds over recreatiedruk en de ecologische draagkracht in relatie tot dat bezoek. Natuurmonumenten is voorstander van recreatief gebruik van de natuur. Maar natuurbescherming en recreatie moet wel in balans zijn.  Hoe weten we nou of dat in balans is?”

Gijs: “Om de natuur objectief te beoordelen vinden allerlei inventarisaties en onderzoeken plaats. Zo is in 2018 bijvoorbeeld een studie geweest naar het effect van recreatieve paden op vogels. In zo’n onderzoek vergelijken ze druk bezochte gebieden met rustige gebieden. De uitkomsten zijn overduidelijk: vooral vlakbij de drukke paden is de verstoring het grootste.”

Inge: “Dat is ook de reden waarom we in natuurgebieden regels hebben, zoals ‘blijf op de paden’. Ik geef bij het verlenen van toestemming altijd regels mee. Ik snap dat een fotograaf het mooiste plaatje van een bruidspaar kan maken als ze midden in de hei staan, maar ze realiseren zich niet dat ze daarmee een nestje jonge veldleeuweriken in gevaar brengen. We werken aan die bewustwording, want dat helpt.” 

Gijs: “Inderdaad. Ik ben blij met het toestemmingenbeleid, want door daar goed naar te kijken kunnen we beter sturen waar activiteiten kunnen plaatsvinden. Het blijft ons hoofddoel om kwetsbare natuur te beschermen. In de Loonse en Drunense Duinen staan bijvoorbeeld hele oude zomereiken, de oudste is naar schatting ouder dan 700 jaar. Zo’n zomereik is een kraamkamer, voedselbron én woonplaats voor heel veel organismen. De eeuwenoude zomereiken staan vooral op de randwallen. Aanwezigheid van mensen op die randwallen veroorzaakt extra erosie waardoor de wortels van zomereiken bloot komen te liggen. Randwallen zijn dus geen geschikte locatie voor activiteiten of spelende kinderen. De open zandvlakte is dan een betere plek.”

Inge: “Over kinderen gesproken: in de omgeving van de duinen zit een aantal groepsaccommodaties. Met hen hebben we gekeken op welk perceel spellen gedaan kunnen worden en tot hoe laat. Met zo’n speelperceel voorkomen we dat grote groepen kinderen in de duinkammen gaan spelen. Zo zorgen we er met het toestemmingenbeleid voor om de ecologische draagkracht en recreatie meer in balans te krijgen.”

Gijs: “Bewustwording is daarbij een belangrijke factor. Als mensen snappen waarom iets niet kan of waarom er regels zijn, zorgt dat voor gedragsverandering. Met miljoenen bezoekers aan onze gebieden hebben we wel een mooie uitdaging. Dus wil je iets organiseren? Doe dat dan altijd met hart voor de natuur en vraag toestemming aan!”

Toestemming aanvragen? 

Dat kan via www.nm.nl/toestemming.