Schaapskudde Achter 't Zaand
Al eeuwen helpen schapen de mens. In en rond de schaapskooi Achter ’t Zaand in Lhee, aan de rand van het Dwingelderveld, is dat nog steeds zichtbaar. Er bestaat een gelukkige verbintenis tussen de Drentse heideschapen, de herder en zijn hond.
Het is een prachtig gezicht om de hele kudde in de ochtend te zien uitwaaieren. Maar dat is het toeristische plaatje. In de tussentijd zijn ze met z’n allen keihard aan het werk. In de periode van mei tot en met september zijn de tijdstippen van weggaan en terugkomen niet altijd precies aan te geven. Dat hangt af van het weer en van de begrazingsplek in het Dwingelderveld.
- Schaapskooi Achter ’t Zaand
Toon op kaart - Alle tips
Het Drentse heideschaap
Sober, ijzersterk, rank, nieuwsgierig, prettig karakter, goede moeder …. zomaar wat termen om het zeldzame Drentse heideschaap te karakteriseren. Vroeger werden ze gehouden op onvruchtbare heidegronden. Het vlees en de vacht waren welkom, maar vooral de mest werd gebruikt. Dat diende als bemesting voor de akkers. Na de komst van de kunstmest hadden de schapen geen functie meer en ze verdwenen. Rond 1970 waren er nog maar 100 Drentse heideschapen! Nu zijn er weer een paar duizend. Maar ze hebben wel een hele andere functie.
De herder ...
Doe je niets, dan groeit een heideveld heel snel dicht met grassen en jonge boompjes. Wil je de bijzondere struikheide en al die andere planten en dieren van de heide behouden, dan moet je maatregelen nemen. Daarom gaat bijna dagelijks de herder en zijn hond met zo’n 200 schapen de heide op. Deze levende maaimachines knabbelen aan pitrus en vogelkers en zorgen er zo voor dat het landschap open blijft. De herder neemt de kudde mee naar verschillende plekken. Meestal houdt hij de schapen met zijn stem onder controle. Maar soms zet hij zijn hond in. In hoog tempo drijft die de schapen bij elkaar in de richting die de herder wil. Een prachtig gezicht.
... en zijn hond
Al in de negentiende eeuw gebruikten schaapherders de Hollandse herder om hun kuddes te hoeden. Toen de schaapkuddes verdwenen, raakte deze hond zijn voornaamste functie kwijt. Nu wordt hij weer volop ingezet als hoeder van schapen maar ook als politie-, douane- en reddingshond. Het is een intelligent dier, met enorme werklust, vol energie en uithoudingsvermogen. Deze workaholic kan heel zelfstandig werken, maar is ook goed te sturen met handgebaren of fluitsignalen.
De schaapskooi
Het is niet voor niets dat schaapskooien aan de rand van het heideveld staan. Hier kon de herder zijn schapen en hun mest meteen opvangen als ze ’s avonds van de heide kwamen. Volgens het principe van de potstal werd mest vermengd met heideplaggen (of stro), uitgeschept en verspreid over de achterliggende akkers. Ook nu gebruikt Natuurmonumenten de schapenmest om de nabijgelegen akkers te bemesten.
De schaapskudde in Lhee kan blijven grazen op de Dwingelderhei mede door financiële steun van de provincie Drenthe.
Tip
Kijk eens omhoog. In de deuropening van de schaapskooi hangt een grote bos hulst. Ieder jaar ververst de schaapherder de bos. Het zou helpen tegen een besmettelijke ziekte: de ziekte van de zere bekjes.
Vrijwilligers- en inforuimte
Een tiental vrijwilligers helpen mee met onderhoud van het erf, ontvangen publiek, organiseren workshops en activiteiten. Speciaal voor hen en voor de bezoekers heeft Natuurmonumenten een vrijwilligers- annex inforuimte ingericht.
Wil je de schapen zien weggaan of terugkomen?
Iedere dag gaat de herder met de kudde de heide op. Wil je de kudde uitzwaaien en terug zien komen? Kijk dan op het krijtbord bij de schaapskooi. Daarop schrijven de herders hoe laat ze vertrekken en terugkomen.
Parkeren
Vanaf parkeerplaats Achter ’t Zaand van Staatsbosbeheer langs de weg van Lhee en Kraloo is het ongeveer 10 minuten lopen naar schaapskooi Achter ’t Zaand. Voor mensen met een beperking is er een speciale parkeerplek bij de schaapskooi.
