Molen De Onrust

Krachtige meermolen

Met vier imposante wieken en fraaie rieten kap staat hij bij het Naardermeer: molen De Onrust. De tweehonderd jaar oude poldermolen heeft nog altijd een belangrijke functie, want hij regelt het waterpeil van dit natuurgebied. De Onrust werd in 1809 gebouwd om het Naardermeer droog te malen. Oorspronkelijk stonden er nog twee molens, maar deze werden afgebroken bij het einde van de droogmakerij in 1854. Alleen De Onrust bleef behouden en kreeg een nieuwe functie. Nu regelt de oude molen hier het waterpeil, puur en alleen op windkracht.

• Er is een prachtige podcast met molenaar Thon voor Open Monumentendag 2023 gemaakt!

Door de wieken in een bepaalde stand stil te zetten kun je snel boodschappen doorgegeven. Handig toen er nog geen telefoon was! Wieken in een plusteken betekent 'rust', wieken in een kruis met de hoogste wiek vlak voor het hoogste punt betekent 'vreugde'.

Waterhuishouding Naardermeer

Het Naardermeergebied heeft een eigen waterhuishouding. Vroeger was er genoeg water in het Naardermeer. Regenwater uit het hooggelegen Gooi kwam via de bodem in de laagveengebieden omhoog als kwelwater. Door drinkwaterwinning, daling van de grondwaterstand in omliggende polders en afvoer van regenwater door het riool is er minder water beschikbaar.

Regelen waterpeil

In de winterperiode stijgt door neerslag het waterpeil van het Naardermeer. Molen De Onrust maalt het overtollige water naar de Vecht.

Zomers is er in het gebied juist veel water nodig voor de groei van planten. Ook verdampt water door wind en zonnewarmte. Vaak moet er water ingelaten worden om een goed waterpeil te handhaven. Vroeger ging dat heel eenvoudig: via de sluisdeur in de molen liet men Vechtwater binnen. Nu doen we dit niet meer. Een kleine waterzuiveringsinstallatie haalt eerst de fosfaten uit het rivierwater. Het schone water stroomt daarna in het Naardermeer.

Bezoek de molen

Vrijwillige molenaars houden de molen draaiende. Tijdens het winterseizoen draaien ze vaak, soms een paar dagen per week. In de zomer laten ze de molen zonder scheprad draaien om hem in conditie te houden. Ook voeren zij dan onderhoud en kleine reparaties uit. De molen is vrijwel elke zondag open voor publiek, als de blauwe wimpel wappert. Op andere dagen ben je ook van harte welkom als de blauwe wimpel wappert.

Restauratie wiekenkruis broodnodig

Bij een onderzoek in maart 2023 bleek dat het wiekenkruis van De Onrust aan vervanging toe was. Een ingrijpende en kostbare reparatie, maar zonder deze ingreep zou de molen stil komen te staan. Daarop startten we eind 2023 een actie om de financiering bij elkaar te krijgen. Mede dankzij de vele gulle giften van mensen uit de omgeving konden er ook twee grote fondsen worden binnengehaald, van De Hollandsche Molen en Waterschap Amstel, Gooi en Vecht. Daar zijn wij zeer dankbaar voor!

De voorbereiding is gestart! Het wiekenkruis van De Onrust bestaat uit twee stalen roeden van 26 meter lang. Hieraan zijn houten hekwerken bevestigd die met zeil bedekt kunnen worden om meer wind te vangen. Het scheprad onderin de molen wordt aangedreven door de wieken. Om het peil in het Naardermeer met een centimeter te verlagen moet de molen zo’n zestien uur draaien. We hopen in april 2025 het wiekenkruis vervangen te hebben.

• Luister de prachtige podcast met molenaar Thon die voor Open Monumentendag 2023 is gemaakt