Een gezonde bodem en de boer die baas is op eigen erf

“Groeizaam weer…”, zegt Maurits op een maandagmiddag in mei. Na dagen van regen schijnt de zon uitbundig in het uiterste noorden van Drenthe. En dus lijken de weilanden van de Eytemaheert groener dan ooit. Maurits graaft met zijn linkerhand in het gras en legt wat grond op een vingertop. “’Dat is helemaal geen zand, dat is klei’, zei een collega-boer die ik hier rondleidde stellig. Maar we zitten toch echt op zandgrond. Onlangs deed ik met mijn dochter mee aan de wormentelling. Toen we hier een spade in de grond staken, wemelde het van de wormen”, vertelt de jonge agrariër.

Gezonde bodem

Ergens tipt hij met zijn anekdote de kern van de bedrijfsvisie aan. Op de Eytemaheert investeren Maurits en Jessica vanaf het begin in een gezonde bodem. Als kringlooplandbouwbedrijf werken ze niet met krachtvoer of aangevoerde meststoffen. De blaarkoppen eten alleen het gras van de weilanden die ze zelf bemesten. Ze krijgen steeds circa 3000m2 land aangeboden, net voldoende voer voor acht uur. “Dat vreten ze mooi schoon en ze zorgen voor een integrale bemesting. Daarmee vormen ze een goede basis voor de bodem. Daarna komen ze wekenlang niet op hetzelfde stuk land, waardoor dat weer volop tot leven komt”, vertelt Maurits. “We ontwikkelden daarvoor een innovatief systeem: de koeien bepalen zelf wanneer ze gemolken willen worden en op stal gaan. We benaderen zoveel mogelijk de natuurlijke processen.”

Weidevogels keren terug

Ze passen met de aandacht voor de bodem en de natuur binnen de principes van de regeneratieve landbouw die vooral in de Verenigde Staten sterk in opmars is. “En het werkt…”, zegt Jessica. “Heb je een gezonde biotoop, dan keert de agrarische natuur terug. Dat zie je aan de zwaluwen en insecten die rond de boerderij vliegen. En op het land zien we de weidevogels terugkeren. In ons eerste jaar zaten hier alleen nog wat kieviten, nu tellen we zeven broedparen grutto’s, dertig kieviten, dertig tureluurs en heel veel andere soorten. Dat laat zien dat veranderingen snel kunnen gaan. Daar gaan geen generaties over heen, zoals we soms denken.”

Sceptische geluiden

Ook met de koeien gaat het goed, zegt Maurits. Hij heeft heel wat sceptische geluiden over zijn kringlooplandbouwbedrijf gehoord. “De koeien zouden dunner worden, ze zouden steeds minder melk gaan geven en we zouden problemen krijgen in droge periodes. Daar is allemaal niets van gebleken. De blaarkoppen werden juist dikker en ze geven bijna 25 liter per dag. Ik verwacht dat dit in de toekomst nog iets zal toenemen. Dat is een mooie basis voor een gezonde bedrijfsvoering. En door onze manier van werken zijn we maar een half uur per dag met melken bezig: de tijd die we daarmee besparen, besteden we aan werkzaamheden waarvoor je anders iemand moet inhuren.”

Van de gebaande paden

Dat soort tijdwinst komt voort uit hun manier van denken, vermoedt Jessica. Maurits heeft een agrarische achtergrond, zij niet. “Ik had nooit de ambitie om boerin te worden. Dan stap je makkelijker van de gebaande paden af en probeer je alternatieve methodes die misschien ook werken. Ondertussen is het bedrijf een missie. We willen laten zien dat je ook op deze manier kunt boeren. Maar dan niet als zendeling of met een opgestoken vingertje. We gaan graag met iedereen in gesprek en hopen daarmee polarisatie tegen te gaan. Daarom zijn we ook een Demobedrijf. De laatste tijd ontvangen we veel boeren die geïnteresseerd in onze werkwijze.”

Plek in Landbouwakkoord

En ze komen nadrukkelijk van hun eigen erf af. Lopen ze tegen beperkingen of grenzen in de regelgeving aan, dan proberen ze die op te lossen. Ze werken daarvoor onder meer samen met Wageningen University & Research. Samen onderzoeken ze ideeën en oplossingen voor natuurinclusieve landbouw. “We ontwikkelden een bedrijfsplan dat nu in Wageningen wordt doorberekend. Daarmee kunnen agrariërs straks makkelijker bepalen of ze op natuurinclusieve landbouw kunnen overstappen. Ook in het Landbouwakkoord zou daarvoor aandacht moeten zijn”, zegt Maurits.

Steun van de overheid

Want de sleutel tot succes op grotere schaal ligt bij de overheid, is zijn overtuiging. “Veel agrariërs weten wel dat hun huidige manier van werken eindig is. Ze willen best deze stap zetten, maar kunnen simpelweg niet. Daarvoor hebben ze de steun van de overheid nodig. Die kan daarmee veel maatschappelijke vraagstukken tackelen: van meer biodiversiteit tot minder stikstofuitstoot. En als voldoende boeren in de buurt van een natuurgebied voor deze methode kiezen, kunnen anderen weer op de traditionele manier verder. Ik ben ervan overtuigd dat elke boer zo kan werken als wij. Omdat je niets van buiten haalt, ben je bovendien veel meer baas op de eigen boerderij.”

Samenwerking

Maurits en Jessica werken veel samen met Natuurmonumenten. Ze trekken samen op bij de lobby richting Den Haag en lokaal staan ze in nauw contact met boswachter Johan van der Wal. Die is enthousiast over de Eytemaheert. “Maurits en Jessica zijn natuurinclusieve boeren met hart voor de zaak. Met een duidelijke visie laten ze zien dat natuurinclusief boeren werkt en dat je daarmee een goede boterham kunt verdienen. Het unieke aan Eytemaheert is dat Maurits en Jessica natuurbeheer niet alleen op onze gronden toepassen, maar ook op eigen grond. Van die vorm van natuurinclusief boeren zijn wij groot voorstander. Zo maak je de natuur groter. En je ziet dat het werkt. Er groeit weer iets in de grond en daardoor keren de weidevogels terug. Dit is een mooi voorbeeld dat regulier boeren en natuurbeheer goed samen gaan.”