Onderzoek achteruitgang typische libellensoorten Kampina
De zwarte heidelibel was een vrij algemene libellensoort die je eigenlijk altijd wel zag bij de vennen in natuurgebied de Kampina van Natuurmonumenten. Was, want deze libel is al twee jaar bijna niet meer gezien. Waarom? Dat is de grote vraag waar op dit moment onderzoek naar wordt gedaan door Stichting Bargerveen. Een andere hoofdrolspeler in dit onderzoek op de Kampina is de maanwaterjuffer. Deze libel was al vrij zeldzaam en is de laatste jaren nóg zeldzamer geworden.
Heel veel data
Hein van Kleef, projectleider bij Stichting Bargerveen, legt uit: “Het onderzoek richt zich enerzijds op de vennen waar die libellensoorten zich weten te handhaven en anderzijds op vennen waar de achteruitgang is ingezet. We onderzoeken op verschillende locaties in Nederland allerlei factoren die van invloed kunnen zijn en vergelijken de gegevens van alle locaties met elkaar. Je kunt daarbij denken aan de waterkwaliteit, waarbij we de watermonsters onderzoeken op bijvoorbeeld de zuurgraad. Ook de diepte van de vennen, de bodem, begroeiing rondom, zuurstof, temperatuur en aanwezigheid van ‘vijanden’ nemen we onder de loep. In totaal houden we dit verspreid over twee kalenderjaren in de gaten.” Al die data moet leiden tot inzichten die terreinbeheerders kunnen gebruiken in het beheer. Gijs Clements, boswachter ecologie bij Natuurmonumenten: “We hopen dat de resultaten uit deze onderzoeken ons inzicht geven in hoe het systeem in de vennen functioneert. Als we de reden van de achteruitgang kennen, kunnen we ook inschatten of we deze libellensoorten kunnen behouden op de Kampina.”
Brandven op de Kampina
Zwarte heidelibel en maanwaterjuffer
Elke libellensoort stelt eigen eisen aan de leefomgeving. De zwarte heidelibel houdt bijvoorbeeld van vennen die begroeid zijn met veenmos, terwijl de maanwaterjuffer vooral voorkomt op spaarzaam begroeide oevers. Ook de levenscyclus is bij beide libellen anders. De zwarte heidelibel zet eitjes af op het water en overwintert als ei. De larve ontwikkelt zich in het voorjaar om in de zomer ‘uit te sluipen’ als libel. De maanwaterjuffer kiest voor plantenweefsel om eitjes in af te zetten, overwintert als larve en kan daardoor al vroeg in het voorjaar ‘uitsluipen’ als libel. Deze verschillen maken het voor de onderzoekers extra interessant!
Maanwaterjuffer (foto: André den Ouden / Saxifraga)
Brede samenwerking
Stichting Bargerveen werkt in dit project samen met meerdere partijen: het kennisnetwerk OBN (Ontwikkeling en Beheer Natuurkwaliteit), de Radboud Universiteit, Bureau Waardenburg, Bosgroep Midden-Nederland, Onderzoekscentrum B-Ware en de Vlinderstichting. Stichting Bargerveen is gericht op systeemgericht natuurherstel: door onderzoek, experimenten en monitoring ontwikkelen ze ecologische kennis en vertalen dit in nauwe samenwerking met terreinbeheerders – zoals Natuurmonumenten – naar de praktijk. Voor dit project is Natuurmonumenten benaderd om in twee vennen op de Kampina het onderzoek naar de libellen uit te voeren.
