Werken aan een nog natuurlijker Harderbos

Te droog Harderbos

Hoe gek het ook klinkt, de bossen van Flevoland zijn in ecologisch opzicht veel te droog. In de tijd dat Flevoland werd aangelegd zijn overal sloten, greppels en drainagebuizen aangelegd om het water zo snel mogelijk af te voeren. In 1968 werd het Harderbos aangelegd. De eerste decennia heeft het bos als productiebos gediend. De aanwezige watergangen zorgden ervoor dat de bodem in het bos droog genoeg was om met groot materieel de houtoogst uit te voeren.

Sinds Natuurmonumenten het beheer over heeft genomen in 1997, is het Harderbos overgegaan van productiebos naar natuurbos. De aanwezigheid van de vele sloten werken tegengesteld aan het doel: een natuurlijk, vochtig bos. Het Harderbos is nu veel te droog. Terwijl het juist de potentie heeft uit te groeien tot een goed ontwikkeld vochtig bos.

Te snelle afvoer van water

Het Harderbos is door zijn oorsprong en ligging echt uniek in Nederland. Door de rijke grond groeien bomen en struiken een stuk sneller dan op het oude land. Daarnaast zorgt de kwel* afkomstig van de Veluwe voor ontzettend schoon en mooi water. Dit kwelwater is belangrijk voor de vochtige bodem en unieke planten die hierbij horen. Jammer genoeg zorgen de aanwezige diepe ontginningssloten ervoor dat een groot deel van dit mooie kwelwater niet bij de planten terecht komt, maar snel uit het gebied verdwijnt.

*Kwel is grondwater dat onder druk uit de bodem komt. Over het algemeen ontstaat kwel door een ondergrondse waterstroom van een hoger gelegen gebied (in ons geval de Veluwe) naar een lager gelegen gebied (Flevopolder).

Sloten dempen

Door de sloten te dempen, blijft het water langer in het gebied waardoor het kwelwater wel weer goed tot bovenin de bodem kan komen. De grondwaterstand verhoogt waardoor het bos vernat.

Het Harderbos zal door deze maatregel in het gebied waar de sloten worden gedempt langzaam een andere vegetatie krijgen wat ook weer andere diersoorten aantrekt. Zo houden beuken niet van natte voeten; zij zullen in de loop van de tijd plaats maken voor bijvoorbeeld elzen die het heel goed doen in vochtige omstandigheden. Uiteindelijk ontstaat er een hogere biodiversiteit en een meer divers bosbeeld.

Op deze manier ontstaat er een zo ‘natuurlijk’ mogelijke situatie (alles is relatief in het volledig door de mens gemaakte Flevoland) waar niet zo zeer de mens bepaalt welke boom of plant waar mag groeien, maar dat de natuur dit doet. Deze ‘truc’ is al eerder toegepast in het bos en heeft dermate goede resultaten opgeleverd dat we het passend vinden om dit nu ook nog op andere plekken toe te passen.

Minimale overlast

Binnen dit project worden sloten ten noorden van de Strandgapertocht gedempt. Tijdens de werkzaamheden trachten we zoveel mogelijk gebruik te maken van tijdelijk in te richten bouwwegen waardoor eventuele overlast tot het minimale wordt beperkt. Mochten vanwege de werkzaamheden wandel- en/of fietsroutes tijdelijk worden afgesloten, dan wordt in het bos ter plekke een omleidingsroute aangegeven.

Het project Vernatten Harderbos wordt mogelijk gemaakt door het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling en de provincie Flevoland.