Ongewenste exoten
Waar denk jij aan bij het woord ‘exotisch’? Een verre vakantie? Palmbomen? Exotische vruchten? Het roept veelal een positieve associatie op. Het woordenboek geeft als betekenis: ‘vanuit verre vreemde landen, uitheems’. Klinkt aanlokkelijk, maar in de wereld van natuurbeheer zijn we juist níet zo dol op exoten.
In de Vechtplassen hebben we er vooral last van, zeker als de exoten ook nog eens invasief zijn. Dat wil zeggen dat een (uitheemse) soort sterk uitbreid en snel in aantal toeneemt. De invasieve uitheemse planten waar we veel last van hebben zijn reuzenberenklauw, Amerikaanse vogelkers, reuzenbalsemien en appelbes. Ook de waterplant cabomba (waterwaaier) is een bekend voorbeeld van een invasieve exoot en wat betreft fauna is de Amerikaanse rivierkreeft inmiddels berucht.
Schadelijk
Invasieve exoten zijn schadelijk voor de inheemse natuur. Ze groeien sneller dan inheemse soorten en verdringen ze daardoor. De invasieve exoten gaan dan overheersen en dit leidt tot verlies van biodiversiteit. Het aantal verschillende soorten inheemse planten en dieren neemt dan namelijk af. Indirect heeft dit dus gevolgen voor het voortbestaan van insecten, omdat inheemse insecten vaak afhankelijk zijn van inheemse planten voor het verkrijgen van hun voedsel. De Amerikaanse rivierkreeft draagt hier ook aan bij, omdat hij tijdens zijn rooftocht op vele planten en dieren jaagt en daarbij zelfs de oevers niet spaart. Maar persoonlijk kunnen we ook hinder ervaren van deze soorten. Van de reuzenberenklauw is bekend dat ze pijnlijke brandblaren kunnen veroorzaken. Reden genoeg dus om deze uitheemse soorten te bestrijden.
Bestrijden
Maar, zoals het woord ‘invasief’ al doet vermoeden, is dat niet zo makkelijk. Het gaat vaak om veel exemplaren die op meerdere locaties groeien. En daarbij groeien ze veel sneller dan andere soorten. De bestrijding van al deze soorten is verdeeld over meerdere instanties. Het waterschap ontfermt zich over de cabomba en de Amerikaanse rivierkreeft en de terrein beherende organisaties zoals Natuurmonumenten moeten de uitheemse planten en struiken aanpakken. Het is ondertussen duidelijk dat we al deze exemplaren nooit helemaal uit kunnen roeien. Het doel is dan ook om de aanwezigheid van exoten onder controle te houden, door te zorgen dat de zaden geen kans krijgen om zich te verspreiden. Zo wordt de reuzenberenklauw gemaaid of uitgestoken voordat hij in bloei komt.
Voorkom verspreiding
De reuzenbalsemien is ooit vanuit de Himalaya als tuinplant naar Nederland gehaald. Ze hebben enorme hoeveelheden zaad die tot zeven meter ver schieten. Ook bij deze soort is bestrijding alleen effectief als er geen nieuw zaad wordt verspreid. Bij de Amerikaanse vogelkers is dit lastiger, omdat zijn zaad makkelijk met hulp van vogels wordt verspreidt. Zijn zaden kunnen in de bosbodem wel tien jaar kiemkrachtig blijven. Jij kunt ons een beetje helpen door je tuinafval, mogelijk met zaad van uitheemse soorten, niet in natuurgebieden achter te laten en zo verspreiding voorkomen.
