Boer en boswachter in gesprek: samenwerken met de natuur bij Hoeve Rust-hoff
Midden-Delfland ligt ingeklemd tussen de grote steden Rotterdam, Delft en Den-Haag en 2,5 miljoen inwoners. Dit landschap wordt gekenmerkt door het boerenland en haar boerenbedrijven. Natuurmonumenten werkt hier samen met de boeren die grond van de natuurvereniging pachten en beheren. Boer en boswachter gaan in gesprek en geven jou een kijkje achter de schermen! In deze reeks: Jeroen van der Kooij van Hoeve Rust-hoff in Maasland.
Bio-boer in Midden-Delfland
Deze keer gaat Natuurmonumenten langs bij boer Jeroen en Gusta van der Kooij. Zij hebben een biologisch veebedrijf in Maasland. Boer Jeroen pacht de Aalkeetbuitenpolder van Natuurmonumenten en beheert deze polder met zijn blaarkopkoeien. “Blaarkoppen passen goed bij mij, ze zijn een tikkeltje eigenwijs. Ook passen ze goed bij het veenweidegebied. Het is een oer-Hollands ras dat het goed doet op natuurlijk grasland.” Op de boerderij staan 60 melkkoeien, 40 jongvee en 50 ossen.
Boerenverleden in Maasland
Maar, hoe is Jeroen eigenlijk boer geworden? “Ik ben opgegroeid met 6 jongens in het gezin. Toen ik als 4-jarig jongetje door de stal liep, zei mijn opa: Daar loopt een boer! Mijn vader was 5e generatie boer. Tot 1990 hebben we aan de andere kant van Maasland geboerd, in boerderij De Leeuwenwoning. Mijn vader liep voorop in de ontwikkelingen in de landbouw. Hij was een van de eerste die ligboxen in zijn stal had om het comfort van de koeien te verhogen. Hij wilde de beste zorg voor de dieren.”
Toegangsweg naar Hoeve Rust-hoff
10 ton kunstmest slecht? We wisten het niet
Toen boer Jeroen 14 jaar was, werkte hij voor het eerst mee op de boerderij. “Toentertijd reden we nog 10 ton per jaar kunstmest uit over het land. We wisten gewoonweg niet wat we nu weten over de effecten van kunstmest.” Op dat moment was het vanuit de overheid verplicht om mest te injecteren in je land. Boer Jeroen vervolgt: “Dat is funest voor je bodemleven en grasmat, zeker wanneer je dit doet in het groeiseizoen. We liepen in de voorhoede en reden de mest bovengronds uit. Hier hebben we twee keer een boete voor gehad. De wet was nu eenmaal de wet. Nu is het sinds een jaar of vijf legaal om het op deze manier te doen.”
Weidevogels zoals de kievit vinden een plek in de Aalkeetbuitenpolder
Omschakeling naar biologisch boeren
Op zijn 29e nam Jeroen het bedrijf van zijn vader over. “Ons denken was biologisch, maar we hadden de nodige vooroordelen over biologisch boeren”, zegt hij met een glimlach. “Toen drie mensen in een week tijd vroegen of ik niet biologisch moest gaan boeren, maakten Gusta en ik de stap. We gebruikten al bijna geen kunstmest en preventieve antibiotica meer. Op dat moment ontdekten we dat biologisch boeren ons erg goed past.”
Samenwerken met de natuur
Jeroen en Gusta willen de natuur niet tegenwerken, maar de natuurlijke processen juist omarmen. Want, vult Gusta aan: “Wat is onkruid? De koeien eten de veldzuring en soms zelfs jonge distels.” In het land vinden veel zeldzame weidevogels zoals grutto en tureluur een plekje. De boswachters van Natuurmonumenten en boer Jeroen werken veel samen. Jeroen: “Biologisch boeren is een uitdaging. Mijn droom is om te groeien. Niet zo zeer in grootte, maar in kennis over het bodemleven, natuur, processen bij de koe. Wanneer ik met de ecoloog van Natuurmonumenten door de polder loop, leer ik ontzettend veel van hem en hij van mij.” Natuur is de basis in het werk van Jeroen en Gusta. Zoals boer Jeroen zelf zegt: “Onze aanpak is niet altijd de makkelijkste, maar het levert wel het beste: voldoening van ons werk en mooie biologische producten, melk en rundvlees.”
Een van de koeien in de winter op stal op Hoeve Rust-hoff
“Een koe moet je koe laten”
De dieren op de boerderij krijgen de beste zorg; er wordt niet het uiterste gevraagd van de dieren, ze eten gezond en ziekte is zeldzaam. Zijn filosofie is: Een koe moet je koe laten. Onthoornen doen Jeroen en Gusta niet meer sinds 2015. “Voor je gevoel moest dat voor de bescherming van je kudde. Maar toen we leerden dat een koeienhoorn een functie voor het dier heeft, dacht we: waarom zouden we deze afnemen?” De hoorn van een koe is een mineraalbuffer. Wanneer het dier eet, slaat het in de hoorn de mineralen op. Gusta vult aan: “Als je de hoorn van een herkauwende koe beetpakt, voel je de warmte.”
"Wist je dat koeien 20 minuten per dag slapen. Ze liggen knock-out; horen niks en met gestrekte benen in de wei. Soms denk je dat het kaarsje uit is. Na deze powernap staan ze op, en kunnen ze de hele dag weer grazen en koeiendingen doen."
Gezonde koe = gezond product
De opbrengst voor een liter melk is hetzelfde als 50 jaar geleden. “Dat is natuurlijk wel gek”, zegt boer Jeroen. Het doel van Jeroen is om een gezond product aan te leveren, zonder de bewerkingen in de fabriek. “Een gezond dier en een gezond product hangt met elkaar samen.” Volgens boer Jeroen is het belangrijk dat je het verhaal overbrengt aan de consument. Blije, gezonde dieren leveren topkwaliteit melk, vlees en leer.
Katten liggen te soezen in de zon
Gebruik de koe van kop tot staart
Leer? Jeroen en Gusta willen de huiden van eigen ossen en koeien op een milieuvriendelijke manier verwerken tot leer. Op deze manier wordt zo veel mogelijk van de koe gebruikt. Gusta wil van het leer kwalitatieve tassen maken. Wil je hier meer over weten en ben je geïnteresseerd in een tas? Neem contact met ze op!
Een andere langgekoesterde wens was om op de boerderij op ambachtelijke wijze, zonder bewerkingen van de fabriek, de melk van de koeien te verzuivelen tot biologische melk en yoghurt. Die wens is in vervulling gegaan, de bereidingsruimte is klaar en in gebruik door boer Jeroen zelf!
Een van de koeien in de winter op stal op Hoeve Rust-hoff
Koop producten van Hoeve Rust-hoff!
Ben je om en wil je meer producten die lokaal, met zorg en liefde voor koe, natuur en mens gemaakt zijn? De producten van Jeroen en Gusta zijn te koop onder het merk Dwarrs.
- Koop je producten dan via de website van Hoeve Rust-hoff;
- Bestel ze via Rechtsreex;
- Ga langs bij boer Jeroen en Gusta in Maasland. Afhalen van de producten kan op vrijdagmiddag tussen 16:00 en 17:00 uur, en op zaterdagochtend van 10:00 tot 12:00 uur.
Eet je graag vlees? Bij boer Jeroen weet je zeker dat de dieren een goed leven hebben gehad. Van het vlees in de vleespakketten maak je zelf een heerlijk gerecht. Check zijn Instagram of website hoeverusthoff.nl/!
Boer Jeroen verzuivelt op eigen boerderij, de producten koop je bijvoorbeeld in de boerderijwinkel
Samenwerking boer en boswachter
De samenwerking tussen boer en boswachter verloopt vaak wel, maar niet altijd even soepel. Wanneer boswachter en boer elkaar beter leren kennen, hebben ze ook beter oog voor elkaars belangen, zoals het runnen van een gezond bedrijf en het verhogen van natuur in het boerenland.
Dat is hard nodig. De biodiversiteit in het landelijk gebied holt achteruit. Een toekomstbestendig boerenbedrijf runnen, is een hele uitdaging. Alleen met de inzet van heel veel boeren, consumenten en andere betrokkenen kunnen we het tij keren. In Midden-Delfland en op het Rotterdams platteland liggen er kansen om de omstandigheden voor de natuur én voor de boer te verbeteren.
Meer gesprekken tussen boer en boswachter lezen?
Meer weten over natuurinclusieve landbouw in heel Nederland?
Rotterdam de boer op!
Of kijk hier voor meer informatie over het onlangs gestarte 'Rotterdam de boer op!'. In dit droomproject werkt een coalitie van 19 partijen - dankzij een bijdrage van 5 miljoen euro van de Nationale Postcode Loterij - samen aan meer biodiversiteit op het platteland, eerlijk geproduceerd regionaal eten en een gezonde bedrijfsvoering voor boeren.
LIFE All4biodiversity: verdienmodellen voor de natuur
Boswachters van Natuurmonumenten en boeren in Midden-Delfland werken mee in het nieuwe programma 'All4biodiversity'. Hierin werken vijf provincies, twee ministeries, natuur- en landbouworganisaties en de stichting Deltaplan Biodiversiteitsherstel samen om de biodiversiteit van Natura2000-gebieden te verhogen en sluitende verdienmodellen te ontwikkelen. De provincie Zuid-Holland leidt het programma dat mogelijk wordt gemaakt door een bijdrage uit het Europese LIFE IP fonds.
