Walvissen: de bruinvis
Walvissen is een verwarrende naam voor deze diergroep. Het zijn namelijk helemaal geen vissen maar zoogdieren! Ze moeten steeds boven water komen om adem te halen. Van de 80 soorten die op aarde leven kom je er 12 tegen in onze eigen Noordzee. Daarvan is de bruinvis de meest algemene. Lees hier alles over de bruinvis: kenmerken, verspreiding, leefwijze en bescherming.
Soorten walvissen
De groep van walvisachtigen (Cetacea) is heel divers. Er zijn reusachtige soorten, zoals de bultrug en de potvis. Maar ook kleine varianten als de bruinvis. Walvissen zijn in twee groepen te verdelen: de baleinwalvissen en de tandwalvissen.
Baleinwalvissen
De baleinwalvissen zijn grote, tandeloze walvissen. In plaats van tanden hebben ze rijen van hoornplaten aan hun gehemelte: de baleinen. Daarmee filteren ze hun voedsel uit het water, zoals krill – kleine garnaalachtigen – en visjes.
Bultrug is een walvis met baleinen. Hier gespot in de Noordzee bij Kijkduin
Tandwalvissen
De tandwalvissen hebben, de naam verraadt het al, wél tanden. Daarmee eten ze vis en inktvis of zelfs grotere dieren als pinguïns en zeehonden. Deze twee laatste dieren staan op het menu van de orka – maar die tref je niet in onze Noordzee. De bruinvis is ook een tandwalvis.
Bruinvis is een kleine walvis
Hoe herken je een bruinvis?
Voor een walvisachtige is de bruinvis (Phocoena phocoena) een kleintje, met een gemiddelde lengte van anderhalve meter. Hij is grijs tot zwart van kleur met een witte buik. Maar meestal zie je niet meer dan zijn 15 centimeter lange vin die boven water uitsteekt.
Kenmerken
- 1,40 – 1,90 meter lang
- Grijszwart van kleur
- Stevig postuur met een stompe snuit
- Weegt maximaal 60 kg
Veelgestelde vragen
Waar komt de bruinvis voor?
De bruinvis leeft in bijna alle zeeën op het noordelijk halfrond. Zo ook bij ons, waar je hem treft in de Noordzee, de Waddenzee en in de Oosterschelde. Goede plekken om bruinvissen te zien zijn het havenhoofd bij Zierikzee en de pier bij het haventje van Burghsluis. Ook maak je kans bij de zeepieren van IJmuiden en Scheveningen en bij Katwijk aan Zee.
Hoe leeft de bruinvis?
De bruinvis is een viseter, met een voorliefde voor wijting, sprot, haring, kabeljauw en ook inktvis. Maar liefst 16 uur per dag is hij bezig zijn maaltijd bij elkaar te zoeken, met behulp van echolocatie. Hij moet dan ook veel eten om warm te blijven in het koude water, al gauw zo’n 6 kilo vis per dag. Dat is tien procent van zijn lichaamsgewicht!
Voortplanting
Van mei tot augustus worden jonge bruinvissen geboren. Moeder heeft dan een draagtijd van 11 maanden achter de rug. Bij de geboorte zijn de jongen al half zo groot als moeder, met een gewicht van 5 kilo en een lengte van 70 tot 80 centimeter. Acht maanden lang blijft het jong melk drinken bij zijn moeder.
Bruinvis in de Oosterschelde
Hoe beschermen wij de bruinvis?
Boswachter Paul Begijn van Natuurmonumenten werkt in Nationaal Park Oosterschelde en tuurt de waterspiegel wekelijks af op zoek naar bruinvissen.
“Nationaal Park Oosterschelde is het grootste en tevens natste nationale park van Nederland. Boven water zetten we ons in voor bescherming en behoud van de zandplaten die dienen als wegrestaurant voor vogels en rustplek voor zeehonden.
Maar een veel grotere wereld speelt zich af onder de waterspiegel, voor de meeste mensen onzichtbaar. Wie bij weinig wind regelmatig tuurt over de Oosterschelde zal met wat geluk een rugvin boven water zien komen. Jawel, een bruinvis!
Samen met andere groene organisaties zetten we ons in voor behoud en bescherming van deze prachtige dieren en hun leefomgeving. En laten we ze in de harten sluiten bij mensen door voorlichting te geven. Breng eens een bezoek aan de bruinvisluisterpaal op het havenhoofd van Zierikzee, waar je live bruinvissen kunt luisteren.
Onze droom is om van de Oosterschelde een grote kraamkamer te maken. Die droom willen we verwezenlijken door een onderwaterreservaat aan te wijzen, waar dieren als de bruinvis ongestoord voor nageslacht kunnen zorgen.”
Weetjes
- Ongeveer de helft van alle bruinvissen ter wereld leven in de Noordzee: zo’n 250.000 bruinvissen. In het Nederlandse gedeelte daarvan variëren de aantallen van 26.000 – 86.000.
- De bruinvis is een tandwalvis, met 22 tot 28 paar tanden in de bovenkaak en 21 tot 25 paar in de onderkaak.
- De bruinvis gebruikt echolocatie om voedsel te zoeken, met een geluidsfrequentie van maar liefst 130 kilohertz hoog. Ver buiten ons menselijk gehoorbereik, wij komen niet verder dan 20 kilohertz met onze oren.
